Nyaya Siddhanta Muktavali Part 1

SR No.: 008881
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan
Publication Year: 2006
Total Pages: 284
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Philosophy
File Size: 75 MB

Page 259

હજ
s
er = = = = hustustootesahochbachbarscootworstwachochwchockwaxcochodowcowdoosoo
Shutterstwa
પરમાણુનીલમાં છે એટલે ત્યાં પણ મહત્ત્વ પહોંચી ગયું. આમ અમે ઘટનીલને લઈને રૅ | મહત્ત્વને ઘટનીલના કે પરમાણુનીલના નીલત્વમાં પહોંચાડી દીધું.
- હવે ઉદ્દભૂત રૂપ પણ પરમાણુનીલના નીલત્વમાં પહોંચી જાય છે તે જોઈએ. અહીં, તો ઘટમાં જેમ ઉભૂત રૂપ છે તેમ પરમાણમાં પણ ઉદ્ભત રૂપ છે જ. એટલે ઘટના | જ કે પરમાણુના કોઈના પણ ઉદ્ભત રૂપને લઈને સ્વ(ઉદ્ભૂત રૂ૫)સમવાય(ઘટ-પરમાણુ) સમવેત(નીલ)સમતત્વ(નીલત્વમાં)સંબંધથી ઉદ્ભત રૂપ નીલત્વમાં પહોંચી જાય છે. |
આમ મહત્ત્વ અને ઉદ્ભૂત રૂપ બે ય પરમાણુનીલના નીલત્વમાં પહોંચી જાય છે, | તો પરમાણુનીલના નિલત્વનું પ્રત્યક્ષ કેમ ન થાય?
(૨) હવે એ જ રીતે પૃથ્વી-પરમાણુમાં જે પૃથ્વીત્વ છે તેનું પણ પ્રત્યક્ષ કેમ ન થાય? કેમકે જે પૃથ્વીત્વ ઘટપૃથ્વીમાં છે તે જ પૃથ્વીત્વ પરમાણુપૃથ્વીમાં છે, કેમકે | | પૃથ્વીત્વ જાતિ તો એક જ છે. એટલે ઘટમાં જે મહત્ત્વ છે કે ઉદ્ભૂત રૂપ છે તે બે ય | 8] સ્વ(મહત્ત્વ કે ઉદ્ભૂત રૂ૫)આશ્રય (ઘટ પૃથ્વી) સમતત્વ(પૃથ્વીત્વમાં)સંબંધથી ઘટજ પૃથ્વીના પૃથ્વીત્વમાં ગયા, અર્થાત્ પરમાણુપૃથ્વીના પૃથ્વીત્વમાં ગયા, તો પછી હવે પરમાણુપૃથ્વીના પૃથ્વીત્વનું પ્રત્યક્ષ કેમ ન થાય ?
(૩) વળી આ જ રીતે વાયુમાં રહેલી સત્તાનું પણ ચાક્ષુષપ્રત્યક્ષ થઈ જવું જોઈએ, કેમકે ઘટગત-સત્તા અને વાયુગત-સત્તા એક જ છે. મહત્ત્વ અને ઉદ્ભૂત રૂપ બે ય ઘટમાં છે. તે બે ય સ્વ(મહત્ત્વ-ઉદ્ભૂત રૂપ) આશ્રય(ઘટ)સમતત્વ સંબંધથી સત્તામાં પહોંચી જાય છે. ઘનિષ્ઠ સત્તા અને વાયુનિષ્ઠ સત્તા એક જ છે એટલે વાયુની સત્તાનું પણ ચાક્ષુષપ્રત્યક્ષ થવાની શક્યતા છે. એ જ રીતે વાયુના સ્પર્શમાં રહેલી સત્તાનું પણ ચાક્ષુષપ્રત્યક્ષ થઈ જવું જોઈએ, કેમકે ઘટસ્પર્શગત સત્તા અને વાયુસ્પર્શગત સત્તા એક જ છે. એટલે ઘટગત મહત્ત્વ અને ઉદ્ભૂત રૂપ જો સ્વાશ્રયસમવેતસમવાયસંબંધથી ઘટસ્પર્શનિષ્ઠ સત્તામાં પહોંચે છે તો વાયસ્પર્શનિષ્ઠ સત્તામાં પણ પહોંચી જ જાય છે. માટે વાયસ્પર્શનિષ્ઠ સત્તાનું પણ ચાક્ષુષપ્રત્યક્ષ થવું જોઈએ. मुक्तावली : तस्मादुद्भूतरूपावच्छिन्नमहत्त्वावच्छिन्नचक्षुःसंयुक्तसमवायस्य दव्यसमवेतचाक्षुषप्रत्यक्षे, तादृशचक्षुःसंयुक्त समवेतसमवायस्य | द्रव्यसमवेतसमवेतचाक्षुषे कारणत्वं वाच्यम् । इत्थं च परमाणुनीलादौ न नीलत्वादिग्रहः, परमाणौ चक्षुःसंयोगस्य महत्त्वावच्छिन्नत्वाभावात् ।
wstawowswstwowawcasewwsexdatescassosastostessescassosowscashbacksbordo crocco
જિજનું ન્યાયસિદ્ધાયુક્તાવલી ભાગ-૧૦ (૨૪૮)
E