________________
अध्य.-४:७DAPाय
| ४९
विवेयन :
પ્રસ્તુત સૂત્રમાં અપ્લાયના વિવિધરૂપો અને તેની વિરાધનાજન્ય વિવિધ પ્રવૃત્તિઓનું કથન છે, જે ભાવાર્થથી સ્પષ્ટ છે.
તેની વિરાધનાની મુખ્ય ચાર ક્રિયા સૂત્રમાં કહી છે યથા- સ્પર્શ કરવું, નીચોવવું, ઝાટકવું કે સૂકવવું. તે ચારે ય ક્રિયાને વારંવાર કરવાથી કુલ આઠ ક્રિયાઓ થાય છે. આ ક્રિયાઓથી પાણીના જીવોની વિરાધના થાય છે.
અષ્કાયના જીવો અત્યંત કોમળ છે. તે જીવોને અન્ય શસ્ત્રનો સંયોગ થયા વિના પણ તેનો સ્પર્શ કરવાથી કે પાણીથી ભીના વસ્ત્રને નીચોવવા વગેરેથી પણ જીવોને પીડા થાય છે. તેથી સાધકની પ્રત્યેક પ્રવૃત્તિ અત્યંત યતનાપૂર્વકની હોવી જરૂરી છે. અગ્નિકાયની યતના : હિંસા ત્યાગ :१६ से भिक्खू वा भिक्खूणी वा संजय-विरय-पडिहय पच्चक्खाय पावकम्मे; दिया वा राओ वा एगओ वा परिसागओ वा सुत्ते वा जागरमाणे वा; से अगणिं वा इंगालं वा मुम्मुरं वा अच्चिं वा जालं वा अलायं वा सुद्धागणिं वा उक्कं वा; ण उजिज्जा ण घट्टिज्जा ण भिंदिज्जा ण उज्जालिज्जा ण पज्जालिज्जा ण णिव्वाविज्जा; अण्ण ण उजाविज्जा ण घट्टावेज्जा ण भिंदाविज्जा, ण उज्जालाविज्जा ण पज्जालाविज्जा ण णिव्वाविज्जा; अण्णं उजतं वा घट्टतं वा भिंदतं वा उज्जालंत वा पज्जालंतं वा णिव्वावंतं वा ण समणुजाणेज्जा; जावज्जीवाए तिविहं तिविहेणं मणेणं वायाए कारणं ण करेमिण कारवेमि करतं पि अण्णं ण समणुजाणामि । तस्स भंते ! पडिक्कमामि जिंदामि गरिहामि अप्पाणं वोसिरामि । छायानुवाद : स भिक्षुर्वा भिक्षुकी वा संयतविरत-प्रतिहतप्रत्याख्यात-पापकर्मा दिवा वा रात्रौ वा, एक्को वा परिषद्गतो वा सुप्तो वा जाग्रद्वा सोऽग्नि वाऽङ्गार वा मुर्मुरं वाअर्चा वा ज्वाला वा अलातं वा शुद्धाग्नि वा अल्का वा नो उत्सिञ्चेत् न घट्टयेत् न भिन्द्यान्नोज्जवालयेन्न प्रज्वालयेन्न निर्वापयेदन्यं नोत्सेचयेन्न घट्टयेन्न भेदयेनोज्वालयेन्न प्रज्जवालयेन्न निर्वापयेदन्यं उत्सिञ्चन्तं वा घट्टयन्तं वा भिन्दन्तं वोज्जवालयन्तं वा प्रज्वालयन्तं वा निर्वापयन्तं वा न समनुजानीयात् यावज्जीवं त्रिविधं त्रिविधेन मनसा वाचा कायेन न करोमि न कारयामि कुर्वन्तमप्यन्यं न समनुजानामि तस्य भदन्त ! प्रतिक्रमामि निन्दामि गामि आत्मानं व्युत्सृजामि॥
