________________
પ્રથમ પદઃ પ્રશાપના
| १९
परिणया वि वट्टसंठाणपरिणया वि तंससंठाणपरिणया वि, चउरंससंठाणपरिणया वि आयत संठाणपरिणया वि । ભાવાર્થ:- જે પુલો રસથી ખાટા રસરૂપે પરિણત છે– તે વર્ણની અપેક્ષાએ કૃષ્ણવર્ણ, નીલવર્ણ, રક્તવર્ણ, પીતવર્ણ અને શુક્લવર્ણ પરિણત પણ હોય છે; ગંધની અપેક્ષાએ સુગંધ અને દુર્ગધ પરિણત પણ હોય છે; સ્પર્શની અપેક્ષાએ કર્કશસ્પર્શ, મૃદુસ્પર્શ, ગુરુસ્પર્શ, લઘુસ્પર્શ, શીતસ્પર્શ, ઉષ્ણસ્પર્શ, સ્નિગ્ધ સ્પર્શ અને રૂક્ષસ્પર્શ પરિણત પણ હોય છે; સંસ્થાનની અપેક્ષાએ પરિમંડળસંસ્થાન, વૃત્તસંસ્થાન, વ્યસસંસ્થાન, ચતુરસસંસ્થાન અને આયત સંસ્થાન પરિણત પણ હોય છે. આ રીતે ખાટારસના ૨૦ ભંગ थाय छे. २० जे रसओ महुररसपरिणया- ते वण्णओ कालवण्णपरिणया वि णीलवण्णपरिणया वि लोहियवण्णपरिणया वि हालिद्दवण्णपरिणया वि सुक्किलवण्णपरिणया वि, गंधओ सुब्भिगंधपरिणया वि दुब्भिगंधपरिणया वि, फासओ कक्खडफासपरिणया वि मउयफास- परिणया वि गरुयफासपरिणया वि लहुयफासपरिणया विसीयफासपरिणया वि उसिणफास-परिणया विणिद्धफासपरिणया वि लुक्खफासपरिणया वि, संठाणओ परिमंडलसंठाण- परिणया वि वट्टसंठाणपरिणया वि तंससंठाणपरिणया वि चउरंससंठाणपरिणया वि आयतसंठाण परिणया वि । ભાવાર્થ - જે પુદ્ગલો રસથી મધુરરસરૂપે પરિણત છે– તે વર્ણની અપેક્ષાએ કૃષ્ણવર્ણ, નીલવર્ણ, રક્તવર્ણ, પીતવર્ણ અને શુક્લવર્ણ રૂપે પણ પરિણત હોય છે; ગંધની અપેક્ષાએ સુગંધ અને દુર્ગધ પરિણત પણ હોય છે; સ્પર્શની અપેક્ષાએ કર્કશસ્પર્શ, મૃદુસ્પર્શ, ગુરુસ્પર્શ, લઘુસ્પર્શ, શીતસ્પર્શ, ઉષ્ણસ્પર્શ, સ્નિગ્ધસ્પર્શ અને રૂક્ષસ્પર્શ પરિણત પણ હોય છે; સંસ્થાનની અપેક્ષાએ પરિમંડળ સંસ્થાન, વૃત્તસંસ્થાન,
વ્યસસંસ્થાન, ચતુરસસંસ્થાન અને આયત સંસ્થાન પરિણત પણ હોય છે. આ રીતે મધુરરસના ૨૦ ભંગ थाय छे. पाय २सना २० x ५ = १०० मंगथाय. २१ जे फासओ कक्खडफासपरिणया- ते वण्णओ कालवण्णपरिणया वि णीलवण्ण परिणया वि लोहियवण्णपरिणया वि हालिद्दवण्णपरिणया वि सुक्किलवण्णपरिणया वि, गंधओ सुब्भिगंधपरिणया वि दुब्भिगंधपरिणया वि, रसओ तित्तरसपरिणया वि कडुयरस परिणया वि कसायरसपरिणया वि अंबिलरसपरिणया वि महुररसपरिणया वि, फासओ गरुयफास परिणया वि लहुयफासपरिणया विसीयफासपरिणया वि उसिणफासपरिणया वि णिद्धफासपरिणया विलुक्खफासपरिणया वि,संठाणओ परिमंडलसंठाणपरिणया विवट्टसंठाण परिणया वि तंससंठाणपरिणया वि चउरंससंठाणपरिणया वि आयतसंठाणपरिणया वि। ભાવાર્થ :- જે પુલો સ્પર્શથી કર્કશસ્પર્શરૂપે પરિણત હોય છે– તે વર્ણની અપેક્ષાએકૃષ્ણવર્ણ, નીલવર્ણ, રક્તવર્ણ, પીતવર્ણ અને શુક્લવર્ણ પરિણત પણ હોય છે; ગંધની અપેક્ષાએ સુગંધ અને દુર્ગધ પરિણત પણ હોય છે; રસની અપેક્ષાએ તિક્તરસ, કટ્રેસ, કષાયેલરસ, અસ્ફરસ અને મધુરરસ પરિણત પણ હોય છે; સ્પર્શની અપેક્ષાએ ગુસ્પર્શ, લઘુસ્પર્શ, શીતસ્પર્શ, ઉષ્ણસ્પર્શ, સ્નિગ્ધસ્પર્શ અને રૂક્ષસ્પર્શ