________________
[ ૯૬ ]
શ્રી વિવાઈસૂત્ર
વગાડતા, ગીતો ગાતા, હસતા, નૃત્ય કરતા, બોલતા, બીજાને ગીત વગેરે સંભળાવતા, રાજાના શરીરનું રક્ષણ કરતા, અવાજ કરતા, વારંવાર રાજાનું દર્શન કરતા, જય-વિજયના શુભ શબ્દોનું ઉચ્ચારણ કરતા અનુક્રમે ગોઠવાયા. १०० तयाणंतरं च णं जच्चाणं तरमल्लिहायणाणं हरिमेलामउलमल्लियच्छाणं चंचुच्चिय ललिय-पुलियचलचवलचंचलगईणं, लंघण-वग्गणधावण-तिवई जइणसिक्खियगईणं, ललंत-लाभगलगलायवरभूसणाणं, मुहभंडग-ओचूलग-थासग-अहिलाणचामरगण्ड परिमण्डियकडीणं, किंकरवरतरुणपरिग्गहियाणं अट्ठसयंवरतुरगाणंपुरओ अहाणुपुच्चीएसंपट्ठिया। ભાવાર્થઃ- ત્યાર પછી ઉત્તમ જાતિના, વેગવાન, નવયુવાન એકસો આઠઘોડાઓ ગોઠવાયા. તે ઘોડાઓની આંખો હરિમેલા નામના વૃક્ષ વિશેષની કળી તથા મલ્લિકા–ચમેલીના પુષ્પ જેવી હતી. તેના પગ પોપટની ચાંચની જેમ વાંકા, કુશળતાપૂર્વક પડતા હોવાથી અત્યંત સુંદર લાગતા હતા. તેની ગતિ વિજળીની જેમ ચંચળ હતી. તે ઘોડાઓ લંઘન–ખાડા આદિટપવા, વલ્સન-ઊંચે કૂદવું, ધાવન-ઝડપથી દોડવું, ધોરણ-ચતુરાઈપૂર્વક દોડવું ત્રણ પગે ઊભા રહેવું અતિ ઝડપથી ચાલવું વગેરે દરેક ક્રિયાઓમાં અભ્યસ્ત(નિપુણ) હતા.
તે ઘોડાઓના ગળામાં ઝૂલતા સુંદર આભૂષણો હતા. મુખનું આભૂષણ, અવચૂલક– મસ્તક પરની કલગી, સ્થાસક- દર્પણના આકારનું આભૂષણ વિશેષ, અહિલાન–મુખ્યબંધન વિશેષ વગેરે આભૂષણો શોભી રહ્યા હતા. તેનો કટિભાગ ચામર દંડથી સુશોભિત હતો. સુંદર શ્રેષ્ઠ તરુણ પુરુષો તેને દોરી રહ્યા હતા.
१०१ तयाणंतरं च णं ईसीदंताणं ईसीमत्ताणं ईसीतुंगाणं ईसीउच्छंगविसालधवल दंताणं कंचणकोसी-पविट्ठदंताणं कंचणमणिरयणभूसियाणं, वरपुरिसारोहगसंपउत्ताणं अट्ठसयं गयाणं पुरओ अहाणुपुव्वीए संपट्ठियं । ભાવાર્થ :- ત્યાર પછી એકસો આઠ ઉત્તમ હાથીઓ ગોઠવાયા. તે હાથીઓ ઈષ–દાંતવાળા હતા અર્થાત તેના દાંત પૂરા બહાર નીકળેલા ન હતા, તે કિંચિત્ મદોન્મતુ, કિંચિત્ ઊંચા હતા. તેના પીઠનો ભાગ વધારે પહોળો ન હતો, તેના દાંત ઉજ્જવળ અને શ્વેત હતા. તેના દાંત પર સોનાની ખોળો પહેરાવેલી હતી. સુવર્ણ અને મણિરત્નોના આભૂષણોથી તે શોભિત હતા. શ્રેષ્ઠ મહાવતો તેને ચલાવી રહ્યા હતા. १०२ तयाणंतरं चणं सच्छत्ताणंसज्झयाणंसघंटाणंसपडागाणंसतोरणवराणंसणंदिघोसाणं संखिखिणीजालपरिक्खित्ताणं हेमवयचित्ततिणिसकणगणिज्जुत्तदारुयाणं,कालायससुकयणेमि जंतकम्माणं, सुसिलिट्ठवत्तमंडलधुराणं, आइण्णवर तुरगसंपउत्ताणं, कुसलणरच्छेयसारहि सुसंपग्गहियाणं बत्तीसतोण परिमंडियाणं सकंकडवडेंसगाणं सचाक्सस्पहरणावरण भरियजुद्धसज्जाणं अट्ठसयं रहाणं पुरओ अहाणुपुव्वीए संप्पट्ठियं । ભાવાર્થ - ત્યાર પછી એકસો આઠ ઉત્તમ રથો યથાક્રમથી ગોઠવાયા. તે રથો છત્ર, ગરુડ આદિના ચિહ્નવાળી ધ્વજાઓ, ઘંટાઓ, ગરુડ આદિના ચિહ્ન રહિતની પતાકાઓ, તોરણો, બાર પ્રકારના વાજિંત્રોના સૂર સહિતના નંદીઘોષથી યુક્ત હતા. તેમાં નાની નાની ઘંટડીઓની બનાવેલી જાળીઓ હતી.
તે રથો હિમવત ગિરિમાં ઉત્પન્ન થયેલા, તિનિશ નામના વૃક્ષ વિશેષના લાકડાથી–સીસમના લાકડાથી બનાવેલા, સુવર્ણ જડિત કોતરણીવાળા, લોખંડના પટ્ટા ચઢાવેલા પૈડાં યુક્ત, અત્યંત મજબૂત