Page Text
________________
‘નમો અંરિહંતાણંમાં પંચ પરમેષ્ઠિનો સમાવેશ
પૂ. પંન્યાસ શ્રી ભદ્રંકરવિજયજી મહારાજ સાહેબ
નવકાર તે સર્વ મહામંત્રો અને સર્વ પરમ વિદ્યાઓનું હૃદયમાં સમગ્ર સત્ત્વ વિષયક સ્નેહનું પરિણામ હોય છે. બીજ છે. તેમાં અનંત અર્થ ભર્યા છે. “નમો અરિહંતાણં' આ સમગ્રના હિતની વિચારણા હોય છે. તેનું સ્મરણ કરવાથી એક પદથી પાંચેય પરમેષ્ઠિઓનું સ્મરણ થાય છે. સોનામાં મહાન સુકૃત થાય છે. અરિહંતનાં સ્મરણમાં જીવમાત્રનાં ગમે તેટલી બારીક કારીગરી કરી શકાય છે, તેમ આ સૂત્ર હિતની ચિંતાનું સ્મરણ રહેલું છે. નવકાર ગણનાર દીનઅનંત અર્થથી ભરેલું છે. અરિહંતના સ્મરણમાં સિદ્ધનું સ્મરણ દુઃખી ન હોય, એમ કહેવાય છે, તો તેનું રહસ્ય સમજવું છે. અરિહંતો સિદ્ધ થવાનાં છે. તેથી દ્રવ્યથી તેઓ સિદ્ધ છે. જોઇએ. “નમો અરિહંતાણં' આ પદના માધ્યમે પાંચેય એ રીતે અરિહંત પદમાં સિદ્ધપદ આવી જાય. અરિહંતો પરમેષ્ઠિઓની સાધનામાં જેને સમગ્ર જીવરાશિનાં હિતની ગણધરોનાં ગુરુ અર્થાત્ આચાર્ય છે. તેથી તેમાં નમો ચિંતા કરી હોય, તેનું સ્મરણ થાય છે. અને તે જ મહામંગળ આયરિયાણં પદ આવી જાય. આચાર્ય તીર્થકર સમાન છે. છે. આવું મંગલ જેનાં હૃદયમાં વસે તેને દુ:ખ ન રહે, તેને સૂત્રની દેશના ઉપાધ્યાય આપે છે. તીર્થકર તીર્થ સ્થાપતી આર્તધ્યાન ન રહે, તેની દુર્ગતિ ન થાય, તે દીન ન બને, વખતે પ્રથમ શિષ્યોને ત્રિપદી આપે છે, તેથી તેમાં વિક્ઝાયાણં તેનામાં અહંકાર ન વ્યાપે. પદ આવી જાય. અરિહંત ભગવાન પોતે સાધુ પણ છે, તેથી અરિહંતોએ તીર્થની જે સ્થાપના કરી છે, તે પણ અરિહંતોના નમસ્કારમાં સાધુઓને નમસ્કાર આવી ગયો. જીવોનાં હિત માટે જ. તેમને પોતાની સાધના વખતે આપણા દીક્ષા લે ત્યારે અરિહંતો સાધુ કહેવાય. કારણ કે મહાવ્રતોનું આત્માની પણ ચિંતા કરી હતી. અસંખ્ય તીર્થકરોના આત્માઓ પાલન કરે છે. એ રીતે ‘નમો અરિહંતાણં' પદ દ્વારા એ પંચ દેવલોકમાં છે, તેઓ પણ આપણા હિતની ચિંતા કરી રહ્યા પરમેષ્ઠીઓને કરેલો નમસ્કાર સર્વ પાપનો નાશ કરનાર છે. છે. એમનાં પ્રભાવે આપણે ધર્મની સન્મુખ થઇએ છીએ. અને સર્વ મંગલની પ્રાપ્તિ કરાવે છે. પહેલા પદમાં નવે નિધાનો બધાં દુઃખોનું મૂળ પાપ છે. તે પાપ નવકારનાં સ્મરણથી રહેલા છે. બધા યક્ષો આદિ તેનાં સેવકો છે. નવ ગ્રહો એને નાશ પામે છે. નવકારનાં જાપથી પાપ-સંતાપ, રોગ-શોક અને કળ રહે છે. જગતમાં સર્વ દેવ અને દેવીઓ અને સઘળી શમી જાય છે. રૂપાળો બાપ અને કદરૂપો છોકરો એટલે રિદ્ધિ અને સિદ્ધિઓ એની પાછળ છે. આ સાત અક્ષરો પાપનું ફળ દુઃખ. પાપ કરતી વખતે આપણને રૂપાળું લાગે આપણને સ્વાધીન છે. રાત-દિવસ તેની સાથે વસી શકાય છે. છે. પણ તેનાં ફળ તરીકે દુ:ખ કોઇને ગમતું નથી. દુ :ખ
ભાવિ તીર્થંકરો મહાવિદેહમાં છે. તેઓ આજે અહીં કદરૂપો દીકરો છે. તેનો બાપ પાપ છે. અઢાર પ્રકારનાં નથી, પણ સાત અક્ષર આપણને સ્વાધીન છે. સમગ્ર સંસારનાં પાપ રૂપાળાં લાગે છે, પણ તેનું પરિણામ સારું લાગતું દુ:ખ દાવાનળને બુઝવવાની તાકાત એ સાત અક્ષરોમાં છે. નથી. અને સુખનો બાપ ધર્મ છે. “નમો અરિહંતાણં' એ જન્મ, જરા, મરણ, રોગ, શોક વગેરે આગ છે. આગ હોય ધર્મ કરવાની કળા છે, તે કળા આવડી જાય તો સુખ શોધવા ત્યાં સુધી તેનું નિવારણ સાથે જ જોઇએ, તેનું નિવારણ “નમો જવું પડે નહિ, અરિહંતાણં' છે. નવકારનાં સાત અક્ષરો આપણા બને, તો “નમો અરિહંતાણ'થી મન સિદ્ધશિલા ઉપર પહોંચી જગતની તમામ ઉત્તમ વસ્તુઓ આપણી બની જાય. સાધુનાં જાય છે. ‘નમો અરિહંતાણં'નો જાપ એ માટે નિસરણી છે.
lle.
૮૯
શ્રી લાલચંદજી છોગાલાલજી (નાંદીયારાજસ્થાન-કોલાબામુંબઇ)
| SR No. | 008742 |
| Book Title | Navkar Prabhav |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | |
| Publisher | Jain Prarthana Mandir Trust |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 252 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Yoga |
| File Size | 4 MB |