________________
પૂ. પંન્યાસ શ્રી અભયસાગરજી મહારાજ સાહેબ
અનંત ઉપકારી જ્ઞાની જલ્દી અને વિશેષ રૂપમાં યથાર્થ ફળ આપનારી નિવડે છે, ભગવંતોએ આત્મકલ્યાણના પંથે વ્યવસ્થિત વિકાસ સાધવા કેમકે દ્રવ્યક્રિયામાં ભાવક્રિયાનું પડી રહેલું બીજ વિધિપૂર્વક માટે શ્રી નવકાર મહામંત્રનો જાપ જરૂરી જણાવેલ છે. શ્રી યોગ્ય રીતે જ્ઞાની ગુરુની નિશ્રાએ આ સેવન કરવાના બળે નવકાર મહામંત્રનો જાપ એટલે...આપણા પરિણામો, વિકસિત થઇ યોગ્ય ફળ જન્માવી શકે છે. તેથી શ્રી નવકાર વિચારોને, આરાધકભાવને પોષક વિશિષ્ટ શક્તિવાળા વર્ગોના મહામંત્રનો જાપ કિલષ્ટ કર્મોના પડળને ભેદી નાખવામાં સતત ઉચ્ચારણની પવિત્ર ક્રિયામાં સાંકળી લઇ મોહની વજ સમાન તપના અત્યંત૨ ભેદ તરીકેની મહત્વની સંસ્કારોની પકડ ઢીલી પાડવાની મહત્વપૂર્ણ ક્રિયા. ધર્મક્રિયારૂપ ગણી-સમજુ આરાધક પુણ્યાત્માઓએ ગુરુગમ શ્રી નવકારના જાપની મહત્તા :
અને વ્યવસ્થિત જાણકારીના અભાવે વર્તમાનમાં ચાલુ આ દૃષ્ટિએ ખરેખર શાસ્ત્રોમાં શ્રી નવકાર મહામંત્રના
નવકારવાળીના મણકા ફેરવવા રૂપ દ્રવ્યક્રિયામાં ભાવનું
ઓજસ ભેળવવા માટે નીચે જણાવાતી શાસ્ત્રીય મર્યાદાઓને જાપને અત્યંતર તપના ચોથા ભેદ રૂપ સ્વાધ્યાયમાં અંતર્ગત જણાવ્યો છે. શ્રી મહાનિશીથ આદિ મહામહિમાશાલી અર્થ
ચોક્કસ રીતે લક્ષ્યમાં લઇ યથાશક્તિ મર્યાદાઓને જીવનમાં ગંભીર આગમોમાં પણ જ્ઞાનાવરણીય કર્મની વિષમતાએ
અપનાવવા પ્રયત્ન કરવો. સૂત્રપોરુબીની મર્યાદા ન જાળવી શકનાર પુણ્યાત્મા
- જાપના મૌલિક તત્ત્વો : મુનિભગવંતો માટે શ્રી નવકાર મહામંત્રના અમુક સંખ્યાના સામાન્યતઃ મંત્રશાસ્ત્રના નિયમ પ્રમાણે દરેક મંત્રોનું જાપથી આરાધક ભાવ જાળવવાનું વિધાન ફરમાવ્યું છે. જુદા જુદા અનુષ્ઠાનના બળે વિવિધ શક્તિઓના અનુભવ
સામાન્યતઃ પાક્ષિક-ચાતુર્માસિક અને સાંવત્સરિક માટે અમુક નિશ્ચિત આસન, દિશા, કાળ, માળા, મુદ્રા આલોચનાના પ્રાયશ્ચિત તરીકે દરેક આરાધકે ઉપવાસ-છઠ્ઠ આદિનું બંધારણ જરૂરી જણાય છે. આસન, માળા, દિશા અને અઠ્ઠમ તપની આજ્ઞાનું પાલન અવશ્ય કરવા લાયક છે આદિના ફેરફારથી મંત્રની શક્તિનો પ્રવાહ જુદી જુદી પરંતુ આ તપસ્યા કરવાની કાયાશક્તિ સર્વથા જેને ન હોય દિશાઓમાં ચોક્કસ રીતે વાળી શકાય છે. મંત્રશાસનના તેવાઓને પણ ૨૦, ૪૦ અને ૬૦ નવકારવાળી (બાંધી) મૌલિક બંધારણની માર્મિકતા જાણનારાઓ માટે આ એક ગણીને પણ શાસ્ત્રીય મર્યાદા જાળવવા રૂપે પ્રાયશ્ચિત્ત કરવાનું પરમ અનુભવ સત્ય છે. આ ઉપચારથી એમ પણ સ્પષ્ટ હોય છે. આવા અનેક કારણોથી શ્રી નવકાર મહામંત્રનો થાય છે કે નિશ્ચિત બંધારણની જાળવણી ન હોય તો ગમે જાપ અત્યંત મહત્વની ધર્મક્રિયા જણાય છે. આથી તેનું મહત્વ તેટલી શક્તિ મંત્રમાં હોય તો પણ ચોક્કસ ભૂમિકા વિના તે યોગ્ય બંધારણ આદિ જ્ઞાની-ગુરુની નિશ્રાએ વ્યવસ્થિત રીતે શક્તિનું અવતરણ શક્ય નથી. સમજવાની જરૂર છે.
- શ્રી નવકાર મહામંત્ર આરાધવાની જાપ અંગે બંધારણની જરૂર :
ક્રમિક આદર્શ પ્રક્રિયા-સોપાન પહેલું : શ્રી તીર્થંકર પરમાત્માએ જગતના પ્રાણીઓના એકાંત દરરોજ આરાધના શરૂ કરતાં પહેલાં મન, વચન, કલ્યાણ માટે નિર્દેશેલી ધર્મની કોઇપણ ક્રિયા જ્ઞાની ભગવંતોની કાયાની શુદ્ધિ માટે નીચેની બાબતો આરાધકે ધ્યાનમાં યોગ્ય નિશ્રા તેમજ તેમણે જણાવેલી મર્યાદા પ્રમાણે કરવાથી રાખવી.
૨૭
શ્રી બાબુભાઇ હીરાલાલ જીતવાળાતા સ્મરણાર્થે હસ્તેઃ સોનલબેન રાકેશ ગાંધી (વડોદરા) અને સવિતાબેન બાબુભાઇ જીનવાળા (ચેમ્બર)