Page Text
________________
કિંમતી છે, એ જ મેળવવા લાયક છે અને એ જ સાચવવા સ્પૃહા છે, તેને ચક્રવર્તીપણા અને ઇન્દ્રપણાથી વધુ શું મેળવવા લાયક છે, આવું જો લાગે, તો જ જે ભાવે નવકાર ગણાવા જેવું છે ? ચક્રવર્તી એટલે છ ખંડના સ્વામી ! ઇન્દ્ર એટલે જોઇએ, તે ભાવે નવકાર ગણી શકાય. બાકી તો દેવતાઓના સ્વામી ! એ બધાની ભોગસામગ્રી કેવી અને ગતાનુગતિકતાથી કે કે ઊલટા ભાવે જ નવકાર ગણાય.ઋદ્ધિ-સિદ્ધિ કેવી ? પણ નવકાર મંત્રની જેને મન કિંમત ? છે, એને મેળવવા જેવું શું લાગે ? નવકાર મંત્ર દ્વારા જેમને હું નમસ્કાર કરું છું, તેમનામાં જે છે તે મારે જોઇએ છે, એમ જ એ કહે ! નવકારમાં પાંચ પરમેષ્ઠિઓને નમસ્કાર છે.
નવકાર જો ઊલટા ભાવે ગણવા માંડ્યો અને ઊલટા ભાવનો આગ્રહ થઇ ગયો, તો એવો ધક્કો લાગી જાય કે, કદાચ અનંતકાળ સુધી પણ નવકાર દુર્લભ બની જાય.
નવકાર ગણનારો તો જાણતો હોય કે આ નવકારથી જે પુણ્ય બંધાય તેનાથી સાંસારિક સુખની સામગ્રી તો મળે પણ એ કાંઇ જીવનનું લક્ષ્ય ન હોઇ શકે. સાંસારિક સુખની સામગ્રી મળી એટલે કાંઇ પાપ માત્રને નાશ થઇ જાય છે પાપ નાશ પામે અને પુણ્યથી મને સાંસારિક સુખની સામગ્રી મળે તો ય એ સામગ્રી મને પાપમાં ડૂબાવે નહિ એ મારે જોઇએ છે.’ આવા વિચારવાળાને આ નવકા૨ ફળ્યો એમ કહેવાય.
જેને ચીજની કિંમત નથી હોતી, તેને માટે સારી ચીજ પણ લાભદાયી બનતી નથી. જેના પ્રભાવે સર્વ પાપનો નાશ થઇ શકે, તેના દ્વારા સાંસારિક સુખની સામગ્રી મેળવવાની આશામાં ડૂબી જનારા, સારી ચીજની કિંમત સમજ્યા કહેવાય ?
સારી ચીજથી સામાન્ય લાભ મળે, પણ મળવો જોઇતો લાભ ન મળે, તો તે ફળી કહેવાય ? ઉલટું, સારી ચીજથી મળતા સામાન્ય લાભમાં આપણે ફસાઇ જઇએ અને એવું કરી બેસીએ કે, જેને લઇને ભવાન્તરમાં એ સારી ચીજની
અરિહન્ન, સિદ્ધ, આચાર્ય ઉપાધ્યાય અને સાધુ, આ પરમેષ્ઠિઓને નમસ્કાર કરનારને જોઇએ શું ? નવકાર મંત્રમાં સ્થાન પામવા સાધુપણું જોઇએ ! સાધુપણું પામીને સ્વાધ્યાય અને સંયમમાં લીન બનનારા જ, બની શકે તો સાચા ઉપાધ્યાય અને સાચા આચાર્ય બની શકે ! અને અરિહંતપ પણ સાધુપણા વિના આવે જ નહિ ! સિદ્ધપણું પણ સાધુપણા વિના ન આવે !
નવકાર ગણનારની નજર સાધુપણું પામવા ઉપર જ હોય ને ! અને ચક્રવર્તીપણું કે ઇન્દ્રપણું વગેરે મેળવવા જેવું લાગે ખરું ? નવકારને ભાવથી પામેલો તો કહે કે, મારે ચક્રવર્તીપણું પણ નથી જોઇતું અને ઇન્દ્રપણું પણ નથી જોઇતું. આ બધી દુન્યવી દૃષ્ટિએ ઉંચામાં ઉંચી ગણાતી ચીજો છે. પણ મારે એ ન જોઇએ. મારે તો તે જોઇએ કે, જે મને પરમેષ્ટિપણું પમાડે ! અન્તે જે મને સિદ્ધપણું પમાડે !
શ્રી નવકાર જેને મળી જાય અને શ્રી નવકાર મંત્રનો
મહિમા જેના હૈયે વસી જાય, તેને લાગે કે-‘હવે હું હળવો બની ગયો. આ મંત્ર મને મળ્યો, એટલે હવે મારો આત્મા
પ્રાપ્તિ દુર્લભ બની જાય, તો આપણને જે સારી ચીજ મળી,કર્મના બોજ લદાયેલો રહેવાનો નહિ.' શ્રીનવકારનું રહસ્ય
તે આપણે માટે નિષ્ફળ જ ગઇ, એમ કહેવાય ને ? અથવા તો આપણે તેને નુકસાનકારક બનાવી એમ પણ કહેવાય ને ?
નવકાર મંત્રની કિંમત કેટલી ? નવકાર મંત્ર માટે ચક્રવર્તીઓએ ચક્રવર્તીપણું છોડવું અને ઇન્દ્રો, ઇન્દ્રપણું છોડી શકતા નથી, પણ જો શક્ય હોત, તો ઇન્દ્રોએ ઇન્દ્રપણું છોડ્યું હોત, જેને સંસારનું સુખ જોઇએ, સંસારના સુખની જ જેને
જેમ જેમ સમજાય, તેમ તેમ જીવને પોતાના બોજાનો ખ્યાલ આવે. અને, એ બોજો ઉતારવાનો આ સુંદ૨માં સુંદર ઉપાય છે એમ લાગે. આ વિચારથી પણ એનો બોજ ઉતરી ગયો લાગે. એને હૈયે ટાઢક વળે. એ કહેશે કે-‘હાશ, અનાદિકાળથી જે સમજાયું નહોતું એ હવે સમજાયું.' અનાદિકાળથી જે નહોતું મળ્યું એ હવે મળ્યું, પહેલાં મને શ્રી નવકાર મળ્યો
સ્વ. મતોજકુમાર તારાચંદજી વોતાવતતા સ્મરણાર્થે (વિસલપુર | રાજસ્થાન-મુંબઇ) હસ્તે ઃ કમલાબેન તારાચંદજી પોતાવન
૧૦૫
| SR No. | 008742 |
| Book Title | Navkar Prabhav |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | |
| Publisher | Jain Prarthana Mandir Trust |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 252 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Yoga |
| File Size | 4 MB |