________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૩૮
જીવનના અરૂણાદય-૨
જ્ઞાન એ જીવનના એવા ચાકીદાર છે જે સ'સારનાં પ્રલેાભાને પ્રવેશવા દેતા નથી. જ્ઞાનની પૂર્ણતા અનેકાંત દૃષ્ટિથી આવે છે, જેને સાપેક્ષવાદ કહેવામાં આવે છે. સત્યના પરિચય જ્ઞાન દ્વારા જ થઈ શકે. તેથી જ સત્ય અને જ્ઞાનને અલગ કરી શકાતા નથી. એકને અનેકમાં અને અનેકને કરવા, સ્વયંને સમાં અને સમાં સ્વયંને જોવાથી જીવનને સંઘષ દૂર થાય છે. સંઘષ અજ્ઞાનનુ લક્ષણ છે, સમન્વય જ્ઞાનનુ લક્ષણ છે.
એકમાં સમાવેશ
આપણે ત્યાં જ્ઞાનપંચમીના દિવસે પરમાત્માએ જે જ્ઞાનનું વૃક્ષ આપ્યું છે એને ત્રિપદી કહે છે. આ ત્રિપદીમાંથી સમગ્ર સ`સારના જ્ઞાનને વિકાસ થાય છે. આ ત્રિપદી એટલે ઉત્પાત, વ્યય, દૈન્ય'શત, એટલે કે પદાર્થ ઉત્પન્ન થાય છે (પરમાણુની દૃષ્ટિએ ), એને નાશ થાય છે અને છતાં જે મૂળ પદાથ હોય છે તે તેા સ્થિર જ રહે છે. આ મૂળ પદા નુ સ્થિર રહેવુ. એ સમગ્ર
જ્ઞાનનું મૂળ છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જ્ઞાનના પાંચ પ્રકાર છે: (૧) મતિ (ર) શ્રુતિ (૩) અવિધ (૪) મન:પર્યાંવ અને (૫) કૈવલ્ય.
વ્યાવહારિક દૃષ્ટિએ કાઈને રાવડાવવુ', લૂંટવુ કે દુઃખ આપવું તે અજ્ઞાનતાનું લક્ષણ છે. કાઈનાં આંસુ લૂછવાં, તેના મનને સુખ-સંતેષ આપવાં, પેાતાની જાતને અણુરીને બીજાને શાંતિ આપવી એ સમ્યક્ જ્ઞાનનુ લક્ષણ છે.
For Private And Personal Use Only
