________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
LX
તેવી અન્ય આદ્યાર્થીની કૃતિમાં આછી નજરે પડે છે, ” ( પત સુખલાલજી. ) દેવચંદ્રજીએ આ ગ્રંથે વિચાર્યા જાય છે; ને જૈનશાસ્ત્ર ધ્યાનપર વધુ ભાર મૂકે છે તેથી ધ્યાનપર પાતે પણ વધુ ધ્યાન આપ્યું હતું.
ધ્યાનપર પ્રીતિ.
૮૦. ધ્યાન એ રાજયાગનું અંગ છે. ધમ ધ્યાન અને શુકલ ધ્યાન એ જૈનયાગમાં રાજયાગ છે. અધ્યાત્મ ને ધ્યાનને અરસ્ટરસ નિકટ સબંધ છે. અધ્યાત્મયાગમાં તત્ત્વચિંતન છે, ધ્યાનમાં પણ તત્ત્વચિંતન છે. લક્ષ્યને ઉદ્દેશીને પ્રશસ્ત અખાધ થાય અને સૂફમાથી સહિત હાય તેને ધ્યાનયાગ કહે છે. તેમાં એકાગ્રતા આવતાં ઘણા ઉંડા બેષ થઈ જાય છે. ચિત્તના ભેદ ઉગાદિ આઠ દોષોના અનુક્રમે નાશ થાય છે. અને સમતાયેાગ પ્રાપ્ત થાય છે. વ્યાવહારિક દૃષ્ટિથી અમુક વસ્તુ ઈષ્ટ અને અમુક અનિષ્ટ છે તેવી કલ્પનાપર વિવેકપૂર્વક તત્ત્વનિષ્ણુ'ય બુદ્ધિથી રાગદ્વેષના ત્યાગ તે સમતાયેાગ છે.
6
૮૧, દેવચ’દ્રષ્ટ વિચારરત્નસારમાં ( ( ૧--૮૮૩ ) આત્મસમ અવસ્થાન ઉપચેગરૂપ ચાનદશા કેવી રીતે પમાય ? ' એ પ્રશ્ન ઉપસ્થિત કરી ઉત્તર અાપે છે:~
‘ માહવશ ? જીવ પરભાવ અનુયાયિ પ્રવૃત્તિ કરે છે. મિથ્યા સુખની તૃષ્ણાએ ભૂલ્યા થકા સંસારભ્રમણ કરે છે; જ્યારે મેહુસ્થિતિ ઘટે ત્યારે પરપ્રવૃત્તિ ટે, અને જ્યારે પરપ્રવૃત્તિ ટળે ત્યારે વિષય થકી વિરક્ત શુદ્ધિ થાય, અને અને તેણે કરી મને!રાધ થાય, કેમ જે કારણ વિના કાય અનતું નથી, મનને ભમવાનું કેઈ કારણકે ઠાય ન હાવાથી તે સકલ્પ વિકલ્પ ફ્યાના કરે? જેમ તૃ વિનાની ભૂમિમાં એટલે ઉખર ભૂમિમાં પડેલે અગ્નિ કેને
For Private And Personal Use Only
