________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૫૪
પ્રેમગીતા
દેશપ્રેમ એટલે અંશ પ્રેમ જાણ. ૬ સર્વ જીવો પ્રત્યે સ્નેહ રાખે તે વ્યાપકપ્રેમ જાણ. ૭ એવીજ રીતે શુદ્ધપ્રેમ, અશુદ્ધપ્રેમ, માનસિક પ્રેમ, વાચિકપ્રેમ કાયિક પ્રેમ વિગેરે પ્રકારનો પ્રેમ જીવના પરિણામના સંબંધથી અનેક પ્રકારનો થાય છે. તેમજ જે મૂર્તરૂપે પ્રત્યક્ષદેડની ચેષ્ટા કે વચનથી-ભાષાથી અનુભવાતે પ્રેમ તે મૂર્ત પ્રેમ અને મનમાત્રમાં જે વિચારણ આવવી, પૂજ્ય દેવગુરૂનું સ્મરણ થવું તેમના ગુણને સંભાળવા તે અમૂર્ત પ્રેમ કહેવાય છે. એમ અપેક્ષાએ પ્રેમના અનેક પ્રકારો થાય છે. ૮પા શુદ્ધ પ્રેમથી સર્વ પ્રાણિઓમાં પિતાની સરખી:ગણુના હેય છે.
शुद्धप्रेमानुभावेन, स्वात्मवत् सर्वदेहिनाम् ।।
भवेत सेवा स्वभावेन, तत्र किञ्चिन्न भेदता ॥८६॥ અથ-શુદ્ધ પ્રેમના પ્રભાવથી પ્રેમીજને સર્વદેહિ જ પ્રત્યે પિતાના આત્મા સમાન ભાવ રાખીને સહજ ભાવે સેવા ભક્તિ કરે છે તેમને સ્વ અને પરમાત્મામાં ભેદતા નથી દેખાતી. ૧૮૬
શુદ્ધ પ્રેમ થાય ત્યારે પરમાત્માનું પ્રાગટય બને છે.
शुद्धप्रेमणि संजाते, समः सर्वत्र जायते ।
आत्माऽभिन्नं भवेत्तत्र, प्राकटयं परमात्मनः ॥८७॥ અથ–જ્યારે આત્મામાં શુદ્ધ પ્રેમ પ્રગટ થાય છે ત્યારે સર્વત્ર જગત જંતુ ઉપર સમભાવ જાગે છે અને ત્યારેજ આત્માથી અભિન્ન એવું પરમાત્માનું સ્વરૂપ પ્રગટ ભાવે આત્મા પોતાનામાં અનુભવે છે. ૮૭
વિવેચન—આત્મામાં અનાદિકાલિન મિથ્યાત્વ છે. તેને દૂર કરીને અનંતાનુબંધિ ક્રોધ, માન, માયા લેભને નાશ કરીને જ્યારે આમા સમ્યકત્વને પામે છે. ત્યારે તેના વેગે શત્રુ મિત્રને સમ જાણીને સર્વ ઉપર બંધુત્વ ભાવવાળો સારો પ્રેમ પ્રગટે છે અને સર્વ જીવે ઉપર વૈર વિરોધ નષ્ટ થાય છે. તેથી સમત્વ-સમભાવ પૂર્ણરૂપે ખીલે છે, આવા શુદ્ધ પ્રેમ ભેગીઓને સર્વ આત્મામાં પ્રભુતાનું સ્વરૂપ દેખાય છે. સર્વપ્રત્યે વાત્સલ્ય ભક્તિ કરવાની ભાવના જાગે છે. ૮૭ના
પ્રેમમાં દાસપણું કે પ્રભુત્વપણું નથી. प्रेमणि नैव दासत्वं, प्रभुत्वं नैव देहिनाम् ।
ऐक्यं समं प्रियं सर्व, भासते निर्विकल्पकम् ॥८॥ અથ–પ્રેમમાં આરુઢ થયેલા લેકે એક બીજાને દાસ રૂપે કે પ્રભુ રૂપે નથી જેતા બધામાં એકત્વભાવ, સમત્વભાવ, પ્રિયાવભાવ અને સંકલ્પ વિકલ્પ વિનાના નિર્વિકલ્પ ભાવને દેખે છે. ૫૮૮
For Private And Personal Use Only