________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
પ્રેમનું ફળ
કલ્યાણ કરવુ તે પ્રેમયોગ
ધિમાં જણાવ્યા છે તેને અનુસારે સમજવાને છે. પ્રેમથી સર્વ રૂપ પ્રેમીનું કર્તવ્ય છે તેમ સમજવુ. તેમાં જરા પણ સંશય ન રાખવા. ૫ ૬૯ u પ્રેમથી અહિ’જ સ્વગ મળે છે.
मनोवाक्काययोगाना -मैक्यं नृणां परस्परम् । दिव्यस्वर्गस्य संप्राप्तिः, प्रेम्णाऽत्र भवति स्वयम् ॥ ७२ ॥
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અઃ—મન, વચન, કાયના યોગનુ મનુષ્યોમાં પરસ્પર એકય સત્યપ્રેમભાવથી જ થઈ શકે છે અને તેમાં દેવલેાકના સ્વર્ગ સમાન આન ંદના અનુભવ પ્રેમથી અનુભવાય
છે. !! ૭૦ ॥
પ્રેમ એ પારિણામિકભાવે છે. पारिणामिकभावस्तु, शुद्धप्रेमैव देहिनाम् । चारित्रमान्तरं ज्ञेयं, प्रेमैव रसनायकैः ॥ ७१ ॥
૪૭
વિવેચનઃ—જગતમાં સાચા પ્રેમયોગીએ જ્યાં જ્યાં વિચરતા હોય ત્યાં ત્યાં અધ્યાત્મભાવથી ત્યાં રહેલા પ્રેમયોગીઓ કે જે જ્ઞાતિ જાતિકુળથી જુદા પડતા હોય તેમની સાથે પરસ્પરના શુદ્ધ મન, વચન, કાયના યોગથી પ્રેમભાવના પૂર્વક જ્ઞાન સંબંધિ, દર્શન સંબંધિ, ચારિત્રયોગ સંબંધિ પરસ્પર વાર્તા કરતા, એક ખીન્તના અનુભવનું સમતાલપણુ કરતા, વિવેક, વિનય, સરલતા, મૃદુતા પૂર્વક જે અભેદભાવે પ્રેમથી મિમાંસા કરતાં, જે આનંદ તેમનાથી અનુભવાય છે તે જાણે અહીંયાં જ દિવ્યસુખનુ સ્વર્ગ પોતેજ ઉત્તરી આવ્યું ન હોય, અથવા સ્વર્ગમાં શરીર જે દિવ્યભોગ કરતુ હાય છે તેથી પણુ અપૂર્વ ચડિયાતા આનંદ પ્રેમયોગીએ પ્રેમ વડે એક મીાને મળતાં અનુભવે છે. ૫૭૦ના
અઃ—દેહને ધારણ કરનારા પ્રાણીએમાં જે શુદ્ધ પ્રેમ પ્રગટે છે તે પરિણામિકભાવરૂપ અંતરભાવનું ચારિત્ર છે તેમ પ્રેમરસના અધિકારીઓએ અવશ્ય જાણવુ. ૫૭૧ ૫
For Private And Personal Use Only
વિવેચન: આ અખંડ બ્રહ્મરૂપ જગતમાં જેટલા શરીર, કર્મ, ઈ ંદ્રિય વગેરે પ્રાણા ને ધારણ કરે છે તે સવ દેહધારી પ્રાણીઓમાં સિદ્ધ પરમાત્મા સમાન અન ંત જ્ઞાન, દન, ચારિત્ર વીર્ય ઉપયોગ રૂપ ગુણા અને પર્યાયોથી યુકત ચૈતન્ય હાય છે. સર્વો ચેતનઆત્મા સમાનધર્મ સ્વભાવયુકત છે, તે પણુ અનાદિકાળથી પ્રવાહ રૂપ ચાલવા આવતા કર્મીદલથી નવા નવા વિચિત્ર આકારના શરીર, શકિત અને પ્રકૃતિ અનુસારે સ્વભાવમાં ભિનતા દેખાય છે. તે સર્વ કર્મોના પ્રભાવ છે. આમ કયાગે વિચિત્રતા હોવા છતાં તેમાં જે કાઇક અવસરે પ્રેમભાવ દેખાય છે. તે કાંઇ બહારથી નથી આવતા પણ તે ચૈતન્યને સહજ સ્વભાવ જ છે. જૈનપરિભાષામાં તેને પારિણામિક ભાવ કહે છે. ભાવ પાંચ પ્રકારના છે તે આ પ્રમાણે (૧) ઔપમિકભાવ, ૨ ક્ષાયિકભાવ, ૩ ક્ષાયેાપશમિકભાવ, ૪ ઔયિક