________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuni Cyanmandir
પ્રેમથી
અથ–આત્મજ્ઞાન આદિ તત્વના બેધને અભાવ હોવાથી દેહ ઈદ્રિય આદિનું જ રક્ષણ કરવું તેવા બાહ્યદેહવડે સંબંધિત પ્રેમ હોય છે પણ રાગીજને ઉપર રાગથી સંબંધ નથી હોત. ૩૫૧
लौकिकाचारनीतीनां, सुखाय पालनं भवेत् ।
दयादाक्षिण्यसञ्चारः, किश्चित्किञ्चित्प्रजायते ॥३५२॥ અથર–આ ભૂમિમાં પ્રેમથી લોકિક આચાર નીતિના પાલને પિતની સુખશાંતિને અર્થે નિરંતર પળાય છે તેમજ દયા દાક્ષિણ્યતાને પણ મનમાં કાંઈક કાંઈક સંચાર થાય છે. જે ૩૫ર છે
વિવેચન –હવે આ બીજી પ્રેમયોગની ભૂમિમાં વર્તતે જીવાત્મા લૌકિક આચારે કે જેમ શરીર શુદ્ધ રાખવું, રાજા શેઠ પટેલનું તથા રાજકર્મચારિઓનું બહુમાન કરવું, રાજા અને રાજ્યને પ્રામાણિકભાવે વફાદાર રહેવું. લોકથી વિરૂદ્ધ આચરણ ન કરવું, રાજકથા દેશકથાને ત્યાગ કરે, આ બધું વ્યવહારમાં અને સુખ આપનારૂં થાય છે. એટલે તેઓ તરફથી અપ્રેમ-દ્વેષ ન થાય. આપણુ તથા કુટુંબ ઉપર લેકને તિરસ્કાર ન થાય તે માટે લોકાચારની આચરણ કે જે આપણા ઈષ્ટ ધર્મથી વિરૂદ્ધ ન હોય તે કરવી તેમજ ન્યાયનીતિએ દ્રવ્યાન કરવું, તેને યેચ વેષ વિગેરે રાખવે. તેમજ સર્વ જીવે ઉપર દયા રાખવી, દીન અનાથનું ભરણપોષણ કરવું. તથા તે લેકેની સાથે પ્રેમસંબંધ ગાઢ જામે તેવી દાક્ષિણ્યતા રાખવી. માનમરતબા સાચવવા, તથા દયા દાક્ષિણ્ય તેને સંચાર પણ કાંઈક કાંઈક બીજી ભૂમિકામાં થાય છે. ઉપર
આ બીજી ભૂમિકા પ્રેમધર્મમાર્ગમાં માર્ગનુસરણ કરવામાં ઉપગિતા પ્રાપ્ત કરાવે છે. હવે ત્રીજી ભૂમિકાનું સ્વરૂપ જણાવતાં પૂજ્ય જણાવે છે કે
तृतीयायां भवेदन्त-श्चित्तरागप्रसन्नता।
प्रेमिणां गौणभावेन, सम्बन्धः प्रेमिदेहिषु ॥३५३॥ અથ–ત્રીજી પ્રેમ ભૂમિકામાં ચિત્તમાં અંતરંગ રાગ અને પરસ્પર ચિત્તની પ્રસન્નતા ઉપજે છે. આમ પ્રેમી આત્માઓને પ્રેમીઓ ઉપર શુદ્ધ પ્રેમ સંબંધ ગૌણભાવે થાય છે. ૩૫૩ છે - વિવેચનઃ–પ્રેમગની બે ભૂમિકાનું વિવરણ કરાયું હવે ત્રીજી પ્રેમભુમિકામાં પ્રેમ કે હેય તે જણાવતાં કહે છે કે, ત્રીજી પ્રેમભૂમિમાં પ્રેમીજને પરસ્પર અંતરંગ ચિત્તની પ્રસન્નતા યુકત સ્નેહ-પ્રેમ ધરનારા હોય છે. એટલે એક બીજાનાં દર્શન કરતાં, સ્મરણ કરતાં, વાર્તા કરતાં અંતઃકરણ રૂ૫ ચિત્તમાં આનંદ ઉભરાય છે. મન પ્રસન્ન થાય છે. આ પરસ્પર પ્રેમ તેઓને હોય છે, તેમજ ધર્મપ્રેમ પણ આ ભૂમિકામાં બીજરૂપે હોય તે
For Private And Personal Use Only