________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૭૦
પ્રેમગીતા
સંબંધ બણે પ્રકારે ઘટે છે તેમજ ચેથાગુણસ્થાનકમાં પણ કાયિક તેમજ માનસિક શુદ્ધ પ્રેમ હોયજ છે, તથા પાંચમી ભૂમિકા કે દેશવિરતિ ભાવવાહી છે ત્યાં સમ્યફત્વથી યુકત ભવ્યા
ત્મા “શ્રાવકના બારવ્રત-અહિંસા, સત્યવ્રત, અર્થ, બ્રહ્મચર્ય, પરિગ્રહનો ત્યાગ વિથેરે અંશથી કરે છે તેઓ સ્વદારા સંતોષ અને પરસ્ત્રીના ત્યાગરૂપ બ્રહ્મચર્યવ્રત અંગીકાર કરે છે. ત્યાં સુધી સ્ત્રી-પુરૂષને સાત્વિક શુદ્ધ પ્રેમની અવસ્થિતિ રહે છે ૩૦૧
रोगदोषाधभावेन, पक्कवीर्यादितस्तथा।
प्रेमादिगुणयोगेन, लग्नं हि नरयोषिताम् ॥३०२॥ અર્થ–સ્ત્રી અને પુરૂષના શરીરમાં રોગાદિને અભાવ હોય તેમજ એગ્ય ઉંમર થયે છતે વીર્ય શકિતઆદિ તેમજ ધારણ શક્તિ પરિપૂર્ણ પકવ થઈ હોય તેમજ પરસ્પર પ્રેમ અને બીજા ગુણોની સમાનતા હોય તે લગ્ન કરવાની યોગ્યતા જાણવી ૩૦રા
धर्मदेशप्रगत्यर्थ-मित्थं लग्नं समानकम् ।
कल्पते नरनारीणां, धर्मप्रेमविधायकम् ॥३०३॥ અથર–આવા પ્રકારના પ્રેમયુક્ત લગ્ન ધર્મ, અને દેશની ઉન્નતિ માટે થાય છે. તેથી સ્ત્રી અને પુરૂષની જાતિ, જ્ઞાતિ, સ્વભાવ પ્રકૃતિ વય અને જ્ઞાનની સમાનતા કલ્પવામાં આવી છે તે ધર્મપ્રેમની સ્થાપના જગતમાં કરે છે ૩૦૩
दुष्टविक्रयलग्नेन, पुरुषाणां च योषिताम् ।
धर्मसंघबलादीनां, नाशः स्यान्नैव संशयः ॥३०४॥ અર્થ–પુરૂષોના તથા સ્ત્રીઓના લગ્ન માટે જે વરવહુના પક્ષ દુષ્ટભાવથી પૈસા ધન લઈને આપ લે કરે છે, તે તેથી ધર્મસંઘ અને બળ આદિને નાશ થાય છે તેમાં જરા પણ શંકા નથી. તે ૩૦૪
વિવેચનઃ—જે દેશમાં અગર જે ક્ષેત્રમાં લેકે દ્રવ્ય, પૈસા કે આભૂષણેના ભંથી પિતાની વહાલી પુત્રીને વરવાલા પાસેથી ધન લઈને કન્યા આપે છે, ત્યારે કેટલાક ઉંચકુલના નબીરા ગણાતા કે પિતાના પુત્રને કન્યાવાળા જે અમુક રકમ પૈસા આભૂષણે આપે તે તે કન્યાના લગ્નને સ્વીકાર કરે છે. આવા અધમ અને દુષ્ટ વ્યાપારથી સ્ત્રી અને પુરૂષને કેઈ કારણગે વિખવાદ પણ થાય છે, સાચે હદયને પ્રેમ પરસ્પર જામતે નથી તેમજ વરકન્યાના પક્ષકારે પરસ્પર વેર, ઝેર અને તિરસ્કારવાળા થાય છે, તેથી આત્મધર્મ અને વ્યવહારની હાની થાય છે. સંઘબળની હાનિ થાય છે, તેથી સંઘનું બળ નષ્ટ થતાં ધર્મબળને નાશ થાય છે, તેમાં જરા પણ સંશય નથી. છે ૩૦૪ છે
लग्नमावश्यकं ज्ञेयं, प्रजोत्पत्त्यादिहेतुभिः। अन्यथा देहलग्नं तु, कल्पते नैव देहिनाम् ॥३०५॥
For Private And Personal Use Only