Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૬૮
પ્રેમગીતા
-
-
અર્થ –રાજસૂ પ્રકૃતિવાળા સાથેના લગ્નને રાજસ્ લગ્ન કહેવાય છે અને તામસૂ પ્રકૃતિવાળા સાથે જે લગ્ન થાય તે તામસૂ લગ્ન કહેવાય છે. પારકા
વિવેચન –આ જગમાં ત્રણ પ્રકૃતિ જીવમાં રહેલી છે. રાજસ્ તામસુ અને સાત્વિક. તેમાં રાજસ્ પ્રકૃતિવાળા એટલે પુગલના ભોગમાં રાગવાળા તેમજ ભવાળા, જે મળે તેથી સંતેષ નહિ પામનારા એવા રાજસ્ પ્રકૃતિવાળા આત્માઓ રગુણી કહેવાય છે. કહ્યું છે કે રણો માત્મા વિદ્ધિ તૃષ્ણાસંગમુદ્રિવમ્ | અર્થ: રાજસ્ પ્રકૃતિ રજોગુણ જ વિષયભેગના જે જડ વા ચેતનરૂપ પદાથો હોય તેમાં રાગ–પ્રિતિ અર્થાત્ મોહવાળા હોય તેવા તેવા પદાર્થોને સંગ્રહ કરવા તેઓને લેભ તૃષ્ણા થાય છે. ર૯૭ા
सात्विकेन समं सग्नं, सात्विकस्य सुखाप्तये ।
गुणकर्मानुसारेण, वर्णानां लग्गमिष्यते ।।२९८॥ અર્થ-સાત્વિક પ્રકૃતિવંતની સાથે સાત્વિક પ્રકૃતિવાલાના લગ્નસંબંધ સુખની પ્રાપ્તિમાં નિમિત્તકારણ થાય છે આમ સરખા ગુણવાલા અને સરખા કાર્યકરનારા વર્ષોમાં પરસ્પર લગ્ન સંબંધ કરે તે જ યોગ્ય છે પર૯૮
लग्नं समानवर्णानां, वयः साम्यादितः स्मृतम् ।
देहलग्नं च दंपत्यो-रध्यात्म `मयोगतः ॥२९९॥ અર્થ–સમાન વર્ણોવાળા મનુષ્યોમાં સમાન વચઃ આદિથી દેહના લગ્ન સ્ત્રી પુરૂષ માં થાય તે અવશ્ય યંગ્ય છે. અધ્યાત્મ લગ્ન તે પ્રેમથી જ થાય છે. જે ૨૯
વિવેચન –સંસારમાં રહેલા સર્વ મનુષ્યને ચાર પુરૂષાર્થની સિદ્ધિ કડવી જોઈએ. તેમાંથી સર્વ શ્રેષ્ઠ ધર્મની સિદ્ધિ છે. તે ધર્મથી આત્મા મોક્ષની સિદ્ધિ કરી શકે છે. પરંતુ સર્વ આત્મા કાંઈ એક ધર્મ કરવા તૈયાર હેઈ શક્તા નથી. પુલ સુખની ઈચ્છા જેઓને હોય છે તેઓને વ્યવહાર કેવી રીતને હો જોઈએ તે માટે જણાવે છે કે ચાર વર્ષે આ ભારતદેશમાં ઘણુ પ્રાચિનકાળથી ચાલ્યા આવે છે. તેમાં બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય, વૈશ્ય, શુદ્ર એ વર્ણીના સ્ત્રી પુરૂષ સમાન વર્ણ, સમાન જાતિ, જ્ઞાતિમાં એકબીજા પરસ્પર એગ્ય રીતે સમાન વયવાળા એટલે તેર વર્ષની ઉંમરથી કન્યાકાલ પૂર્ણ થાય છે અને વિશ વર્ષ પછી પુરૂષમાં કુમારકાળ પૂર્ણ થાય છે તેટલા અંતરયુક્ત સ્ત્રી પુરૂષની વયઃ સમાન પ્રમાણુતા ગણાય. વર્ણ, જ્ઞાતિ, જાતિ પણ ગુણકર્મના યોગે થયેલી હોવાથી તેવા કર્મ અને ગુણની સમાનતામાં પ્રમાણતા યુકત જે જ્ઞાતિપરંપરાએ માતાપિતા કુટુંબની હોય તેજ સમજવી. કારણ કે તેવા સં. સ્કારે તે વંશપરંપરામાં ચાલ્યા આવેલા હોય છે. તેવા સમાન–એક જ્ઞાતિજાતિવાળી સ્ત્રીઓ અને પુરૂષ સમાન ઉમ્મરવાળા હોય, સમાન સ્વભાવ, સમાન વિદ્યા હોય તેવા સ્ત્રી પુરૂષોના પરસ્પર માતાપિતા કુળના વડેરાઓએ જેમાં સંમતિ આપી હોય તેવાં ન્યાય યુક્ત છે. જે સ્ત્રી
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 008641 |
| Book Title | Premgeeta Anuwad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Buddhisagar |
| Publisher | Buddhisagarsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 1951 |
| Total Pages | 277 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Society |
| File Size | 18 MB |