________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir
૧૩૦.
પ્રેમગીતા
મધ્યમાં બાણના આકારે-ઉભા ચંદ્રના આકારે મૂર્તિમાન અનાહતદેવ બીરાજે છે. તે અનાહત ચક્ર તથા દેવ સૂર્ય સમાન સુંદર પ્રભા-કાંતિ વડે શોભે છે. તે હૃદયકમલમાં સ્થિત અનાહત ચક શબ્દ બ્રહ્મ એટલે સર્વ જગતના પદાર્થોના ગુણધર્મ સ્વભાવે શબ્દરૂપે–વાચક સ્વરૂપ પ્રગટાવે છે. તે કારણે તે, હૃદયપત્રનું અનાહત નામ પ્રસિદ્ધ થયેલું છે તેમજ અનાહત દેવ કે જે “પરા પશ્યતિ મધ્યમ વૈખરી વાણી તે અનાહત એટલે અપ્રતિહત જેમની દેશના છે તેવા અરિહતે અનાહતદેવ પ્રેમગીઓને દેખાય છે. તેથી તે પદ્મનું અનાહત નામ પરમ મુનિવર્યોએ પ્રગટ કરેલું છે, સર્વ અલૌકિક આનંદ ધામ પરમ પુરૂષોત્તમ પરત્માનું તે હૃદયકમળમાં અધિષ્ઠાન છે તે ધ્યાન કરનારા પ્રેમગીઓ જાણે છે. શ્રીમાન હેમચંદ્રસૂરિ ભગવાન અનાહત ચક્રરૂપ પદ્મનું વિવેચન આ પ્રમાણે કરે છે–
तथा हृत्पद्ममध्यस्थं, शब्दब्रह्मैककारणम् । स्वरव्यजनसंवीतं, वाचकपरेमेष्ठिनः ॥१॥ यद्वा मन्त्राधिपं धीमान् ऊर्ध्वाऽधोरेफसंयुनम् । कलाबिन्दुसमाक्रान्त-मनाहतयुतं तथा ॥२॥ कनकाम्भोजगर्भस्थं, सान्द्रचन्द्रांशुनिर्मलम् । गगने सञ्चरंत:च, व्याप्नुवंतं दिशः स्मरेत् ॥३॥ निशाकरकलाकारं, सूक्ष्मं भास्करभास्वरम् ।
अनाहताभिघं देवं, विस्फुरतं विचिन्तयेत् ॥४॥ અથ–તથા હૃદયપદ્યમાં અનાહત ચક સર્વ શબ્દ બ્રહ્મનું એકજ કારણ સ્વર વ્યંજનથી યુકત પંચ પરમેષ્ઠિનું વાચક–પ્રગટ કરનાર છે. તેમજ આ ચક્રમાં મંત્રોના અધિપતિ અનંત જ્ઞાનદર્શને ચારિત્રવંત અનાહત દેવ-વીતરાગ જીનેશ્વર બીરાજે છે તેની ઉપર તથા નીચે રેફ કલા તથા બિંદુથી યુક્ત અનાહત સહિત અહં પદ સુવર્ણ કમલમાં રહેલું છે તે ભારે ચંદ્રની સમાન વ્યાપ્ત થયેલા કિરણથી આકાશની સર્વ દીશા ને પ્રકાશવાન કરતે એ મહામંત્ર પ્રવર્તે છે તેની મધ્યમાં રહેલા અનાહત દેવ નિશાકરની કલા-કિરણોથી જાણે નાના નાના સૂર્યની જેમ અત્યંત શોભે છે તેમ પ્રેમયોગી ચિંતવતે તે આખા જગતને અજ્ઞાન અંધકારમાંથી ઉદ્ધારવાનો નિશ્ચય કરતે પરમાત્મ સ્વરૂપમાં અનાહતભાવે લીન થાય છે. જે ઈતિ અનાહત ચકનું વિવેચન પૂર્ણ થયું. હવે વિશુદ્ધિ ચકનો વિચાર થાય છે.
तदुर्धे तु विशुद्धारव्य, दलपोडशपङ्कजम् । स्वरैः षोडशकैर्युक्तं,धूम्रवर्णैर्महाप्रभम् ॥१॥ विशुद्धं तनुते यस्माजीवस्य हंसलोकनात् । विशुद्धपद्ममाख्यात-माकाशाख्यमहाद्भूतम् ॥२॥
For Private And Personal Use Only