Patrasadupadesh Part 2

SR No.: 008630
Original Sutra Author: N/A
Author: Buddhisagar
Publisher: Adhyatma Gyan Prasarak Mandal
Publication Year: 1923
Total Pages: 568
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Spiritual
File Size: 7 MB

Page 437

૪૧૪ વગેરેના અવલંબનની અત્યંત આવશ્યક્તા છે. નિમિત્તતીર્થની સેવાભક્તિ તે વ્યવહાર સાધનધર્મ છે તેથી નિશ્ચય આત્મધર્મ પ્રગટે છે. જેના મનમાં સ્થાવરતીર્થ આગળ જગમતીર્થની મહત્તા નથી તે અજ્ઞાની બાલજીવ છે. સ્થાવરતીર્થ કરતાં જંગમતીર્થની અનંતગુણી સત્ય મહત્તા છે. શુદ્ધાત્મા તે સભૂત તીર્થ છે, બાકી વ્યવહારનયથી ગણતાં શુદ્ધાત્મા થવા માટે જે જે નિમિત્તતીથો છે તે આત્માની અપેક્ષાએ કારણભૂત તીર્થ હોવાથી અભૂત તીર્થો છે. જેમ જેમ આત્મા, સ્વસ્વભાવે પરિણમતે આગળ વધે છે તેમ તેમ તેને સ્વમાટે બાહ્ય નિમિત્તતીર્થોની પશ્ચાત્ ઉપયોગિતા તરતમાગે ઘટતી જાય છે, પણ અન્ય જીવો માટે તે તેની ઉપયોગિતા નિમિત્ત કારણતા કાયમ રહે છે. જે પોતાના માટે ઉપયોગી નથી તે અમાટે ઉપગી હોય છે અને જે અન્યને અપેક્ષાએ અનુપયોગી હોય છે તે પિતાના માટે અસંખ્ય યોગ દષ્ટિની અપેક્ષાએ ઉપયેગી થાય છે. જ્ઞાનદર્શન, ચારિત્ર તે ઉપદાન તીર્થ છે. દયા, સાય, અસ્તેય, બ્રહ્મચર્ય, પરિગ્રહત્યાગ, મૈત્રી ભાવ, પ્રમેદભાવ, સેવા, ભક્તિ વગેરે ગુણે છે તે ઉપાદાનતીર્થ પ્રગટાવવાનાં આંતરનિમિત્તતીર્થો છે. સત્ત્વગુણી આહાર અને સત્વગુણી પ્રકૃતિ વિચાર તે આંતરિકનિમિત્તતીર્થ છે. સંવર અને નિર્જરાની પરિણતિ તે ઉપાદાન કારણું અંતરતીર્થ છે. સાધુ વ્રત અને શ્રાવક વ્રત તે નિમિત્તતીર્થ છે. સમકિત સડસઠ બેલ પ્રમાણે વર્તન તે બાહાર નિમિત્તતીર્થ છે અને ઉપાદાન શુદ્ધાત્મદશા તે ઉપાદાન કાર્યરૂપ તીર્થ છે. તીર્થકરાદિ પુણ્યની પ્રકૃતિ છે તે આત્માની શુદ્ધિના હેતુઓમાં સહાયકારી લેવાથી શુભ પુણ્ય ઔદયિકભાવરૂપ નિમિત્તતીર્થ છે. સમ્યક્ત્વજ્ઞાન પ્રાપ્ત થવામાટે મનુષ્ય શરીર મનવાઈની સામગ્રી તે પુર્યોદયરૂપ નિમિત્તતીર્થ છે, કારણ કે મનવાણુકાયાના યોગની પ્રાપ્તિ વિના કેઈ આત્મા પોતે કેવલજ્ઞાની પરમાત્મા બની શકે નહિ. આત્મજ્ઞાનીને આસવના હેતુઓ છે તે પણ સંવરરૂપે પરિણમતા હોવાથી તે પણ જ્ઞાનીની અપેક્ષાએ નિમિત્તતીર્થમાં સમાઈ જાય છે. સમ્યગદષ્ટિજ્ઞાનાને લૈકિક