________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૯૮
એકદમ વિશ્વાસ ન મૂકી દેવો જોઈએ. સર્વ પ્રકારના બલને દુરૂપયોગ ન કરવું જોઈએ. દેશકાલ અનુસારે જૈન ધર્મના બાહ્યાચારેમાં ફેરફાર થાય છે. યુરોપ, એશિયા વગેરે દેશની પ્રજાએ દેશકાલ અનુસાર જેટલા બને તેટલા ધર્માચાર પાળવાને અધિકારી છે. સર્વ ખંડવાળા મનુષ્ય બાહ્યધર્મ ક્રિયાચારમાં એક સરખા પ્રવૃત્તિવાળા થઈ શકે નહિ. આજીવિકાનાં સાધનામાં દેશકાલ અનુસારે પરિવર્તનો થયા કરે છે માટે તેમાં એકાંત રૂઢિના આગ્રહી ન થવું, કારણ કે દુનિયા પરિવર્તન શીલ છે તેમાં પરિવર્તન થાય છે અને થયા કરશે. સંસારમાં ગૃહસ્થાવાસમાં રહીને યેય તે આત્માની પૂર્ણ શુદ્ધિ કરવાનું રાખવું પશ્ચાત્ જેટલું અને તેટલું કરવું પણ સાધ્યને ભૂલવું ન જોઈએ. પ્રાચીન અને અર્વાચીન રીતરીવાજ આચાર અને વિચારમાં સંગ, સમાજ, અધિકાર, વ્યક્તિત્વ આદિની અપેક્ષાએ સત્ય અને અસત્યને વિવેક કરે. દેશકાલ દ્રવ્ય ભાવની અપેક્ષાએ સત્ય-ધર્મ આદિ સમજવું. દેશકાલ આદિની અપેક્ષાએ સત્ય હોય છે તે અન્ય દ્રવ્યક્ષેત્ર કાલાદિકની અપેક્ષાએ અસત્ય ગણાય છે અને બાહ્યાધર્મ છે તે અધર્મ ગણાય છે, અને ધર્મ તે અધમ ગણાય છે. ઔપચારિક ધર્માદિકની વ્યાખ્યાઓમાં વિચારમાં અને તેના આચારમાં દેશકાલાનુસારે કરડે મનુષ્યની અપેક્ષાએ અસંખ્ય ધર્મનાં પરિવર્તન થાય છે પણ તત્ત્વજ્ઞાનમાં સિદ્ધાંતે જે જે કેવલીએ કથન કરેલાં છે તેમાં ફેરફાર થતો નથી, એમ ગૃહસ્થાવાસી જે જૈનો જાણે છે તેઓ આત્માની તથા આહ્મની પણ ઉન્નતિ સારી રીતે કરી શકે છે. આત્મજ્ઞાની ગૃહસ્થ એ પ્રમાણે જાણતા હોવાથી અનેક પ્રકારના હઠકદાગ્રહ કલેશ ખંડનાદિ દોષથી મુક્ત થાય છે, તેઓની એવી દષ્ટિ થયા બાદ તેએાને યુદ્ધાદિક પ્રવૃત્તિ પણ ધર્માર્થે પરિણમે છે. તેઓ જે કંઈ કરે છે તે અલ્પ દોષ અને બહુ ધર્મ થાય તેવી દષ્ટિએ કરે છે. ગૃહચ્છવાસમાં જડસુખની પ્રાપ્તિ માટે અનેક ભાગ્ય પદાર્થોની જરૂર પડે છે તેથી ગહરથાવાસમાં ઉપાધિગ ઘણે હોય છે
For Private And Personal Use Only