Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૫૩ નાનાહિત વિજ એમાં આત્માને સત્ય કથેલ છે અને જગતને મિથ્યા કથેલ છે પણ વ્યાવહારિક દૃષ્ટિ એ–અપારમાર્થિક દ્રષ્ટિએ જગત સત્ય છે, અને પારમાર્થિક દૃષ્ટિએ બ્રહ્મ સત્ય છે એમ તે માને છે. તે આત્મામાં જ્ઞાનાનંદ છે, પણ જડ જગતમાં જ્ઞાનાનન્દ નથી. જડજગમાં જ્ઞાનાનન્દ નથી તેની અપેક્ષાએ અધ્યાત્મ ચિંતામાં જગને મોહ ઉઠાડવાને જગતને મિથ્યા કથેલ છે. એક આત્મા તેજ સારભૂત છે પણ જડમાં આનંદ જ્ઞાન નથી તેથી તે સારભૂત નથી એમ જણાવવાને તથા આત્મા વિના અન્ય જડમાં મન ન દેવું તેમ જણાવવાને જગને મિથ્યા કથેલ છે, પણ જગતુ તેના રૂપે ત્રણ કાલમાં જગરૂપે છે એ તે કંઈ કેઈનું કરેલ નથી. અસ્તિ અને નાસ્તિ અપેક્ષાએ છે. નિષેધની અપેક્ષાએ અસ્તિ છે અને અસ્તિની અપેક્ષાએ નિષેધ છે. જે કોઈ પણ રૂપે છે તેને અન્યાપેક્ષાએ નિષેધ છે. માટે આત્મ તત્વ અને જડતત્વ એ બે તત્વની સિદ્ધિ થાય છે. અધ્યાત્મ જ્ઞાનદશાની વિચારણામાં દવાનોપમ ( અર્થાત સ્વપ્નની ઉપમાવાળું જગત્ છે ) એમ કથેલ છે. ઉપમા એક દેશી હોય છે. ઉપમેય જગત્ છે તેને સ્વપ્નની ઉપમા આપીને જગતની ક્ષણિકતા અસારતા દર્શાવી છે. શ્રુતિનું એજ તાત્પર્ય છે પણ એ શ્રુતિ કંઈ જગત્ સર્વથા અસત્ છે એમ પ્રતિપાદન કરતી નથી, એમ અપેક્ષાએ જાણવાથી હઠ કદાગ્રહ મિથ્થાબુદ્ધિ ટળે છે, શ્રી શંકરાચાર્ય આત્મા એક છે એમ પ્રતિપાદે છે. શ્રી મહાવીર પ્રભુ કર્થ છે કે આત્માઓ વ્યક્તિની અપેક્ષાએ અનંતા છે, સંગ્રહ નયસત્તાએ એક આત્મા છે. શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્રમાં પ્રભુએ કચ્યું છે ( પાયા પર સાતમા ) એક આત્મા છે તે આત્માઓની સત્તાની અપેક્ષાએ છેનયેની અપેક્ષાએ એવી રીતે આત્મા માનતાં સાપેક્ષ સંગ્રહનય આત્મ સત્તાથી શંકરાચાર્યની આત્મતત્વ માન્યતાને જૈનદર્શનમાં અંતર્ભાવ થાય છે અને રામાનુજ વગેરે અનેક આમાઓ માને છે તેવી માન્યતાને વ્યવહાર નય સાપેક્ષે નિદર્શનમાં અંતર્ભાવ થાય છે. ખ્રીસ્તી,
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 008630 |
| Book Title | Patrasadupadesh Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Buddhisagar |
| Publisher | Adhyatma Gyan Prasarak Mandal |
| Publication Year | 1923 |
| Total Pages | 568 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Spiritual |
| File Size | 7 MB |