________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૫૧
ગુણકર્મથી જાતિવર્ણની વ્યવહારથી માન્યતા વર્તન એગ્ય છે. ગુણકર્મ સહિત જાતિની પરંપરા વહેતી હોય તે તદપેક્ષાએ કથંચિત્ જાતિની માન્યતા જન્મથી માનવી ગ્ય છે. જન્મથી જાતિની માન્યતા પરંપરાએ રૂઢ થએલી છે તેમાં ગુણકર્મની પૂર્તિ થવી જોઈએ. ગુણ અને કર્મથી બ્રાહ્મણદિ વર્ણની વિશ્વમાં ઉપયોગિતા છે. આધ્યાત્મિક દ્રષ્ટિએ તે જ્ઞાની આત્મા, બ્રાહ્મણ છે અને તે આત્મશક્તિને ફેરવે ત્યારે તે ક્ષત્રિય છે અને
જ્યારે અન્ય લોકોની સાથે જ્ઞાનાદિ ગુણેને તથા આત્મ વિશુદ્ધિકારક કમેને વ્યાપાર કરે ત્યારે વૈશ્ય છે તથા જ્ઞાની આત્મા સર્વ લેકની આત્મભાવે સેવા કરે ત્યારે તે શુદ્ધ છે.
આધ્યાત્મિક શુદ્ધત્વ બહુ ઉચ્ચ છે. સેવા ધર્મ સમાન કે વિશ્વમાં ઉપકારક ધર્મ નથી. દુર્ગણીઓની સેવા કરીને તેઓને સદગુણ બનાવવા. ગુણથી અહંકાર ઉપજે છે. સત્કર્મથી અહંકાર નિંદાદિ દે પ્રગટે છે. સાત્વિક સેવા વૃત્તિમાં ઉચ્ચત્વ અને નીચત્વને ભેદ રહેતું નથી. સેવા કરે તે ભગવાન છે. પ્રભુ મહાવીરદેવે વિશ્વમાં સર્વ લેકને ઉપદેશ દીધું હતું એ પણ સેવાધર્મજ ગણાય. સેવાધર્મ કરવાથી મનવાણું કાયાની શુદ્ધિ થાય છે અને તેથી આત્મપ્રભુને સાક્ષાત્કાર થાય છે. આત્માના ગુણેને પ્રગટાવવા તે વૈશ્યત્વ છે. મેહશત્રુને મારી અરિહંત બનવું તે ક્ષત્રિય છે. આત્માના જ્ઞાનાનંદરૂપ બ્રહ્મમય થવું તે બ્રાહ્મણત્વ છે. આધ્યાત્મિકદશામાં બાહ્યાની વર્ણલિંગ દેહ વગેરેને મેહભાવ ટાળવે પડે છે અને પરમેશ્વરને ધર્મ તેજ પિતાને ધર્મ, પરમેશ્વર તેજ પોતે અને પરમેશ્વરની જાતિને પોતાની જાતિ માની વર્તવું પડે છે, ત્યાં બાહ્યના કાપિત ધર્મોની વૃત્તિ રહેતી નથી. પૂર્ણ જ્ઞાનાનન્દની પ્રાપ્તિ તેજ પરમાત્મપદની પ્રાપ્તિ છે. પ્રકૃતિમાં પ્રકૃતિને ધર્મ છે અને આત્મામાં આત્માને ધર્મ છે. પ્રકૃતિને પિતાની માનવામાં આત્માની પરતંત્રતા છે એમ જાણશો.
પણ વિચારવ છેકાર થાય કાયાની ફરિ
For Private And Personal Use Only