________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્થિતિથી વિચરવા આત્મદ્વારા પ્રત્યેક બાબતમાં થનારું ધ્યાન એ શ્રેષોપાય છે. આત્મ પ્રગતિમાં પ્રવૃત્ત થનારાઓએ પ્રત્યેક બાબતનું દયાન ધરવું જોઈએ કે જેથી આત્મકલ્યાણના માર્ગો સ્વ અને વિશ્વ સમાજને માટે ખુલ્લા રહે. વિશ્વમાં જે જે બાબતમાં મનુષ્ય પ્રવૃત્ત થાય છે તેમાં તેઓનું તલ્લીનત્વ હોય છે, તેઓ સ્વકાર્ય સિદ્ધિના વિજય રંગને પ્રાપ્ત કરે છે. આત્મ કલ્યાણુનું મૂલ સાધન વસ્તુત: જ્ઞાનપૂર્વક ધાન છે. આત્મતત્વ સંબંધી દયાન ધરવાથી આત્માની આધ્યાત્મિક પ્રગતિ થયા કરે છે. જે મનુષ્ય આત્માની વાસ્તવિક બાહ્ય તથા આન્તરિક પ્રગતિ કરવા ઈરછે છે તે મનુષ્યએ આત્માના જ્ઞાનાદિ સદગુણેનું ધ્યાન ધરવું જોઈએ. કઈ બાબતનું ધ્યાન ધરવું એ વાસ્તવિક તે બાબતને સમ્યમ્ વિચાર કરવા બરાબર છે. સમાધિ સુખ પ્રાપ્ત કરવું એ મનુષ્ય જીવનનું મુખ્ય કર્તવ્ય છે અને તે કર્તવ્યને યદિ અદા ન કરવામાં આવે તે આત્મોન્નતિને વાસ્તવિક સત્ય માર્ગ ગ્રહણ કર્યો છે એમ કળી શકાય નહિ. સમાધિ સુખને પ્રાપ્ત કરવું એ કદાપિ આત્મધ્યાન વિના બની શકે એમ નથી. આત્મધ્યાનમાં પરિપૂર્ણ લક્ષ્ય રાખીને આત્મઘાનને સ્થિપગે અભ્યાસ કરવાથી સાલંબન અને નિરાલંબન ધ્યાનની શંકાનું સમાધાન થવા પૂર્વક આત્મોન્નતિના માર્ગમાં વિદ્યુવેગે ગમન કરી શકાય છે, એમ સદગુરૂગમથી અવધવું, સાંસારિક વા પારમાર્થિક પ્રત્યેક વસ્તુનું સૂક્ષમ ચિંતવન મનન કર્યાથી તેમાં સમ્યક પ્રવૃત્તિ કરાય છે તે આત્માના શુદ્ધ ગુણપર્યાયનું સમ્યફ દયાન ધર્યાથી આત્મ સમાધિ સુખ પ્રાપ્તિ માટે સમ્યક પ્રવૃત્તિ થાય એમાં શું આશ્ચર્ય ? આલંબન ધ્યાન બલગે અનેક પૂર્વસંચિત કર્મની નિર્જર થાય છે. આ કાલનાં છ હું અને સાતમું એ બે ગુણસ્થાનકની વિલમાનતા છે. છઠ્ઠા ગુણસ્થાનકમાં નીચે પ્રમાણે દવાન છે.
अस्तित्वाबोकषायाणा, मत्रानुस्यैव मुख्यता; आज्ञाधालम्बनोपेता, धर्मध्यानस्य गौणता ॥ २८
For Private And Personal Use Only