________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮૨
--
( કાલ–સ્વભાવ-નિયતિ-કર્મ અને ઉદ્યમ ) તેમાં ઉદ્યમની પ્રાનતા છે પણ તે ઉદ્યમ સાપેક્ષબુદ્ધિથી થાય છે, ઉદ્યમથી આત્મા અભ્યુદય દશા પામી શકે છે, ઉદ્યમવડે સર્વ કાર્ય સિદ્ધ થાય છે, તેમ લોકિક વ્યવહાર પણ તત્ત્વાથી આને હિતદાતા છે. આત્મા હાલ જે આ શરીરને વ્યાપી રહ્યો છે, અને આપણે તેના હિત માટે ઉદ્યમ કરીએ છીએ, તેજ આત્મા અનાદિ કાલથી - ચારાશી લાખ જીવયોનિમાં અજ્ઞાનદશાએ પરિભ્રમણ કરી, મહા રૌરવ છેદન, ભેદન, તાડન તર્જનનાં દુઃખ પામ્યા અને કોણ જાણે કયારે આત્માની શાન્તિ થશે! પુદ્ગલના સબંધ “અહું મમ માહ” એવી અજ્ઞાનદ શાથી આત્માનું શું સ્વરૂપ છે તે જણાવા દેતેા નથી, અને કદાપિ જાણ્યું તેા તેર કાઠીઆ મેહની ઝાળમાં ફસાવી જાણ્યું તે ન જાણ્યા જેવું કરાવી દે છે ત્યારે તેવા માહરાજાની સાથે યુદ્ધમાં ખરેખરી આત્મદશા જાગ્યા વિના શી રીતે ટકી શકાય ? અને તેના પરાજય કેમ કરી શકાય? વાર ંવાર મનુષ્ય જન્મ પામવા દુર્લભ છે. મનુષ્ય જન્મનું સાય તા ત્યારે કરી શકાય કે જ્યારે આત્મા જન્મ મરણના દુ:ખના નાશ કરે અને આત્મદશા પામે, જ્યારે મુક્તિ પમાય ત્યારે મનુષ્ય જન્મ સફલ ગણી શકાય. યાદ રાખવું કે આ દેખાતા પુત્ર-પુત્રી–માતા-પિતા—ભાઇ–મેન લક્ષ્મી ઘરબાર એ કેઇ દિવસ પેાતાનાં થઇ શકશે નહિં. પુત્ર પુત્રીના ભરણ પોષ ણુમાં પેાતાના જન્મ ગુમાવી અમૂલ્ય નરાયુને જ્ઞાનીઓ નિષ્ફલ ગાળતા નથી. ખેતા સત્ય પેાતાનું શું છે તેની વહેંચણુ કરી વિવક દૃષ્ટિથી પેાતાનું પેાતાની પાસે છે, આત્માનું ધન, શરીરમાં નથી. મનમાં નથી–વચનમાં નથી પાતાનું પાતાથી પાસે છે એમ જ્યારે વિચાર કરી કપિલ કેવલી વા અનાથી મુનિની પેઠે મેાક્ષનગરમાં જવા મેહથી દૂર રહેશે ત્યારે આત્મા મુક્ત થશે, વૈરાગ્ય રગે રગાએલાં જેનાં મન છે તે શુ' અસાર ને સાર માની શકવાના ? કદાપિ માની શકશે નહી, પુદ્ગલ દ્રવ્યમાં શરીર-મન-કાયા વૈશ્યા વગેરેનો સમાવેશ થાય છે અને તે
For Private And Personal Use Only