________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪૪
તેજ પરમાત્મા બને છે. આત્મામાં પરમાત્માપણું છે તેને પ્રકાશ થાય છે. જૈનશાસ્ત્રોમાં એગની વ્યાખ્યા વ્યવહાર નિશ્ચયથી અનેક પ્રકારે કરવામાં આવી છે. નિમિત્ત એગ અને ઉપાદાન યંગ એમ બે પ્રકારે ગ છે મનગુપ્તિ વચનગુપ્તિ અને કાયમુર્તિ એમ ત્રણ પ્રકારે ગ છે. બાહ્યા અને આંતર એમ બે પ્રકારે વેગ છે વ્યવહાર નાગ અને નિશ્ચય નાગ એમ બે પ્રકારે વેગ છે. અસભૂત અને સત એમ બે પ્રકારે યોગ છે. અશુદ્ધ અને શુદ્ધ એમ બે પ્રકારે યોગ છે. જ્ઞાન રોગ અને કર્મગ એ બે પ્રકારે ગ છે. તિભાવ જ્ઞાનાદિ શક્તિને પૂર્ણ આવિર્ભાવ કરે તે એકધા ગ છે. ધર્મવ્યાપાર તે પણ ચોગ છે. આત્માની પૂર્ણજ્ઞાનાદિ શક્તિમાં દેવગુરૂનું પુણાલંબના અને દેવગુરૂની સેવાભક્તિ તે નિમિત્ત એગ છે પરમાત્મામાં મનને વાળવું. ગુરૂમાં મનનું જવું તે નિમિત્ત એગ છે, તે નિમિત્ત એગથી ઉપાદાન જ્ઞાનદર્શન વીર્યની પૂર્ણ શુદ્ધિરૂપ ઉપાદાન છે. તે સિદ્ધતારૂપ કાર્યથી સિદ્ધ થાય છે. નેતિતિ બસ્તિ નૈલિ પ્રાણાયામ આસનથી શરીરનું આરોગ્ય અને શુદ્ધિ કરી આત્માની શુદ્ધતા કરવા કાયાના વ્યાપારને જે તે નિમિત્ત કાયમ છે, તે પ્રમાણે વચનની શુદ્ધિ કરીને વચનને આત્માની શુદ્ધિમાં વાપરવું તે નિમિત્ત વચન એગ છે. રાગદ્વેષ રહિત મનને કરીને તેને આત્માના ગુણેના સ્મરણ મનન નિદિધ્યાસનમાં વાપરવું તે આંતર નિમિત્ત માગ છે. પ્રત્યાહાર ધારણું ધ્યાન અને સમાધિ એ ચગનાં ચાર અંગો, આંતર મનયોગમાં અન્તભવને પામે છે કારણ કે શુદ્ધ મન વડે એ ચાર અંગેનું અવલંબન થાય છે. દેવગુરૂ ધમર્થ તથા સર્વ જીવોના હિતાર્થે મનવાણું કાયાને વ્યાપાર કરે તથા આત્માની શુદ્ધિ અર્થે મનવાણી કાયાને વ્યાપાર કરો તે નિમિત્ત મન વાણી કાયાયોગ છે. મન વાણુ કાયાના એવા શુભયોગથી આત્માની શુદ્ધિ થાય છે. નિર્લેપપણે મન વાણી કાયાથી કર્તવ્ય કાર્યો કરવા તે કોગ છે. સકામભાવથી કર્મ કરવાં તે સકામકર્મ યોગ છે અને નિષ્કામ ભાવથી કમ
For Private And Personal Use Only