________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૮૮
(૧૨). ઈત્યાદિ કેળવણી સંબંધી પ્રગતિમય ક્વને લખવામાં આવ્યાં છે, કે જે વાંચવાથી મનુષ્યને કેળવણી તરફ અભિરૂચિ થયા વિના રહે નહીં.
આમ્રમાં વિવિધતા અનેક્તા ” એ શીર્ષક વિષયમાં આંબાની વિવિધતા અને અનેકતાનું શિક્ષણ યુકત નિયમાનુસારે મનુષ્યમાં રવભાવતઃ છે. વસ્તુ માત્રમાં વિવિધતા અને અનેકતા છે. વસ્તુ માત્ર પર્યાયરૂપે છે તેથી તેમાં વિવિધતા અને અનેકતા હોય છે. આચારામાં, વિચારોમાં, ભાષાઓમાં, મનુષ્યમાં ઈત્યાદિ સર્વમાં વિવિધતા અનેકતા છે.
ભિન્ન ભિન્ન જે છે મતે, વિવિધતા ત્યાં દેખ; ભિન્ન ભિન્ન દર્શન વિષે, વિવિધતાને પખ. અનેકતાને વિવિધતા, વિણસે રહે ન કાંઈ વિવિધતા સહુ દષ્ટિએ, નય સાપેક્ષે કથા. ૮૦૮
ઇશ્વર, ગુરૂ, ધર્મસંબંધી, સમાજ સંબંધી, રાજ્ય સંબંધી વિશ્વમાં સર્વ મનુષ્યના ભિન્નભિન્ન વિચારે છે. તેથી મત સહિષ્ણુતા ધારણ કરવાની જરૂર છે. ભિન્નતા અને વિવિધતાને અંત આવતાં જગતને અંત આવે એમાં શંકા નથી. ઈત્યાદિ બેધનાં કવને રસથી છલકાઈ જતાં અવલેકવામાં આવે છે.
કુમળાં પાનનું હસવું અને ખરતાં પાનની શિખામણ” મનન કરવા લાગ્યા છે. પીપળ પાન ખરંત હસતી કુપળીયા, મુજ વીતી તુજ વીતો, ધીરી બાપલીયાં. એમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે
૯૬૭
સહુને વારે આવતે, મત્સ્ય ગલાલ ન્યાય; આનન્દ વા શી ? દિલ્મીરી, કરવી મનમાં થાય. ત્રય અવસ્થા સર્વની, કોઈ ન કરશો ગર્વ. પડતાંને હસશે નહીં, લો અવસ્થા સર્વ.
આંબાને કાપનારાઓ વગેરે પ્રતિ આંબાની ઉક્તિ” એ વિષયમાં આંબાએ પિતાને કાપનારાઓ વગેરે પ્રતિ જે જે બેધવચને કહ્યાં છે તે ખરેખર વિચારણ્ય છે.
આંબા પર સાકરીએ આવો ” એ વિષયના કવનમાં આત્મવીર્ય,
For Private And Personal Use Only
