________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
( ૧૧ ) શક્તિ પ્રભુને કાયદો શક્તિ મઝાને દેવતા, શકિત મઝાને ધર્મ છે તેને જ સભ્યો સેવતા; શકિત વિનાનાં રાજ્ય તેનાં નામ ઈતિહાસે રહ્યાં,
સહુ શકિતના ઐકયથી મહારાજ્ય શોભાને લહ્યાં. ૭૧૫ ઈત્યાદિ અનેક સુવિચારોથી ભરપૂર ઉપદેશ આપવામાં આવ્યું છે.
“એક ઠેકાણે આંબાનું રહેવું તે પરથી શિક્ષણ” એ કાવ્યમાં પ્રારબ્ધ કર્મની સુખદુઃખ ભોગવવામાં કારણુતા દર્શાવી છે તેમજ પિતાનામાં ગુણો હોય છે તે અર્થીઓ પાસે આવે છે. ગુણીના ગુણો સર્વત્ર ફેલાય છે માટે ગુણવાન બનવાની જરૂર છે. પિતાની શુભ શકિત પ્રકટાવે તેના પ્રત્યાર્થી પિતાની પાસે આવશેજ, ઇત્યાદિ બંધ આપ્યો છે.
હાના ગોટલારૂપ બીજમાંથી આંબાનું મોટું થવું” એ શીર્ષક કવનમાં સર્વ પ્રથમ હાના હેય છે પશ્ચાત્ મોટા બને છે. મનુષ્ય ઈચ્છે તે બની શકે છે. શરીરરૂપ બ્રહ્માંડને કર્તા આભા-ઈશ્વર યાને બ્રહો છે. શરીરરૂપ બ્રહ્માડે અનંત છે. એક બીજમાં શરીરરૂપ અનંત બ્રહ્માંડે છે એમ રૂપકથી અવધાવ્યું છે. આત્માઓ ઉપાધિભેદે અનંત છે તેથી શરીર બ્રહ્માંડ અનંત કહેવાય છે. આત્મા ઉન્નતિ ક્રમે વિકાસને વિકાસ પરમાત્મા બને છે, તે અન્ય જાતની સર્વ મેટાઈઓ પ્રાપ્ત કરી શકે છે જ, ઈત્યાદિ બોધ આપવામાં આવ્યું છે.
જ બાલ્યાવસ્થામાં આમ્રવૃક્ષ વાળ્યું હોય તેવું વળે છે ” એ ઉપરથી કેળવણીને સિદ્ધાંત પ્રરૂપવામાં આવ્યો છે. બાલ્યાવસ્થામાં જેવી કેળવણીની અસર થાય છે તેવી મોટી ઉમર થતાં કેળવણીની અસર થતી નથી.
બાળક જેવાં કેળ, તેવાં તે થઈ જાય; કઠેરાઈ આવ્યા પછી, વાન વળે નહિ થાય;
૭૭૦ સદ્દગુણ પન્થ વાળવાં, પહેલાંથી નરનાર; કઠોરાઈ આવ્યા પછી, વાન વળે નહિ ભાય. મોટી ઉમર થાવતાં, વાળ તૂટી જાય; સંસ્કાર બદલાય નહિ, સમજે મનમાં ન્યાય. તન મન ધનની શક્તિથી, કેળવશે જનમાત્ર; પશુ પંખી પણ કેળ, બનશે ધર્મી ગાત્ર.
9૭૧
૭૭૫
૭૮
For Private And Personal Use Only