________________
રહેલા અડધા ગજના એક એક આંગળ કે તસુના જુદા જુદા ભાગ કરવા, અને પર્વની નિશાની કરવી. તે ગજ સાંધા વગરને ચંદનને, મહુડાને, ખેરને, વાંસને, સુવર્ણને, રૂપાને કે ત્રાંબાને કરવો જોઈએ. ૧૯
ત્રણ પ્રકારનાં ગજ અને તેને ઉપગ. ज्यष्टोष्टाभिरथो दरैस्तु मुनिभिर्ममध्यस्तुषडभिलघुः। माप्यंचोत्तम केन खेटक पुरं क्रोशादिदिकं योजनम् ।। प्रासाद प्रतिमे नृपस्य भरनं मध्ये न हादिकं । यायंषटयव संभवेनशयनं छत्रासनास्त्रादिकम् ॥२०॥
અર્થ-આઠ આડાજવને એક તસુ, એવા ચોવીસ તસુનો એક હાથ અથવા ગજ થાય, એ ગજને શ્રેષ્ઠ ગજ કહેવાય. સાત આડા જવને એક તસુ થાય, અને એવા ચોવીસ તસુને એક ગજ થાય, તે મધ્યમગજ કહેવાય. છ આડા જવને એક તસુ થાય, અને એવા ચોવીસ તસુને ગજ થાય, તે કનિષ્ટ ગજ કહેવાય.
જ્યારે ગામ, નગર, ગાઉ, ચેાજન વગેરે માપવા હોય ત્યારે જ્યેષ્ટ ગજથી માપવા. પ્રાસાદ પ્રતિમા તથા રાજાના ઘરે બીજા સાધારણ લોકોના ઘરે માપવા હોય તે મધ્યમ ગજથી માપવા. પાલખી, ગાડા, ગાઢ, ખાટલે અથવા પલંગ, સિંહાસન, છત્ર અને શય્યા ઈત્યાદિ માપવા હોય ત્યારે કનિષ્ટ ગજથી માપવા. रुद्रो वायु विश्वकर्मा हुताशो ब्रह्मा कालस्तो यपः सोम विष्णु। पुष्पे देवा मूलतो स्मिश्च मध्यात् पंचाष्टं त्वद्वयनिवेदैविभज्यं ॥२१॥
"Aho Shrutgyanam
