Din Shuddhi Dipika

SR No.: 008461
Original Sutra Author: N/A
Author: Darshanvijay
Publisher: Charitra Smarak Granthmala
Total Pages: 532
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati & Jyotish
File Size: 11 MB

Page 182

DESENESTE NEMESANANararanasanMNTMBOMINAMAMDassat
छयेकाश्रितेषु च तथैकतमे विलग्ने,
स्वक्षेत्रगे शशिनि षोडश भूमिषाः स्युः ॥१॥ અર્થ- મંગળ, શનિ, સૂર્ય અને ગુરૂ એ ચાર ગ્રહે કે તેમાંના હરકોઈ ત્રણ ગ્રહ ઉચ્ચ સ્થાનમાં હોય, અને તેમાં એક પ્રહ લગ્નમાં હોય, તે સોળ રાજગ થાય છે. વળી ચન્દ્ર પિતાના ઘરમાં, અને તે ચાર ગ્રહો પૈકીના હરકોઈ બે ગ્રહ કે એક ગ્રહ ઉચ્ચ સ્થાનમાં હેય, અને ચારમાનો એક ગ્રહ લગ્નમાં હેય, તે પણ સોળ રાજગ થાય છે.” [ ૧ આ રીતે કુલ બત્રીસ રાજયોગ થાય છે. આ દરેક શ્રેષ્ઠ રાજગે છે, તે સિવાય બીજા શ્રેષ્ઠ તથા મધ્યમ રાજગે પણ થાય છે. (જુઓ લગ્ન ભુવન ચક્ર.)
હવે ચન્દ્રની અવસ્થાઓ તથા તેઓનાં ફળ કહે છે – गय हरिअ मया मोया, हासा किड्डा रई सयणमसणं । तावा कंपा सुत्था, ससिवत्था बार नामफला ॥२२॥ पइरासि बारसंसा, असुहाउ चए जओसुहोवि ससी । एयांहिं हवइ असुहो, सुहाहिं असुहो वि होइ सुहो ॥२३॥
અર્થ–ગતા, હતા, મૃતા, મદા, હાસા, કીડા, રતિ, શયન, અશન, તાપી, કંપા અને સ્વસ્થા; એમ ચન્દ્રની બાર અવસ્થા છે, જે યથાર્થ નામવાળી છે. અરરા
દરેક રાશિના બાર બાર અંશે છે. શુભ ચન્દ્ર હોય તે પણ તેમાંના અશુભ અશે વર્જવા; કેમકે અશુભ અંશે વડે શુભ ચન્દ્ર પણ અશુભ થઈ જાય છે, અને શુભ અંશે વડે અશુભ ચન્દ્ર પણ શુભ થઈ જાય છે. ૨૩
વિવેચન—ચંદ્રની ભ્રમણ કરવાની બાર રાશિ છે, તેમાં પ્રત્યેક રાશિને ચન્દ્ર બાર અવસ્થામાં પરિવર્તન પામે છે એટલે–રાશિના દરેક દ્વાદશાંશને ભેગ કરતાં ચંદ્રની ગતા વિગેરે અવસ્થામાં હોય છે. અહીં વિશેષ એટલું છે કે આ અવસ્થા ક્રમે બાર શશિની પહેલી અવસ્થાઓ છે. તેથી મેષના ચંદ્રની પહેલી અવસ્થા મૃતા, વૃષની પહેલી અવસ્થા હતા, એમ મીનના ચંદ્રની પહેલી અવસ્થા સ્વસ્થા છે; અને ત્યાર પછી દરેક દ્વાદશાંશમાં ચંદ્રની બીજી ત્રીજી અવસ્થામાં હોય છે. તેમાં ગતા (પ્રેષિતા), હતા, મૃતા, નિદ્રા, જ્યાં અને કંપ અવસ્થાએ અશુભ છે અને બાકીની અવસ્થાએ શુભ છે. ચંદ્ર અશુભ હોવા છતાં શુભ અવસ્થાથી શુભ થાય છે, અને ચંદ્ર શુભ હોવા છતાં અશુભ અવસ્થાથી અશુભ થાય છે. તાત્કાલિક લગ્નના દરેક કાર્યમાં ચંદ્રનું બળ અવશ્ય હોવું જોઈએ.