________________
શદોના અર્થ અવેલેકન: સં. ન. આગળ પાછળ જોવું તે, ચારે
બાજુ જેવું તે; જેવું, અનુસંધાન કરવું. અવશેષ : સં. મું. બાકી રહેલું, બચેલું, બાકી. અવસ્કર : સં. પું. વિષ્ટા, મળ, મેલ. અવસ્તારઃ સં. પું. પડદો, કનાલ, ડેર, પાથરવું તે. અવસ્થા : સં. શ્રી. દશ; સ્થિતિ; આકાર. અવસ્થા ચતુષ્ટય સં. ન. જાગ્રત, સ્વપ્ન, સુષુપ્તિ અને
તુરીય એમ આત્માની ચાર અવસ્થાએ. અવાન : સં. વિ. સૂકું ફળ, સૂકોમેવો. અવામિ. (સં. અવાશિન વિ.) અનુકૂળતાવાળું, જમણી
બાજુનું; બેડાળ. અવાર્યતઃ સં. સ્ત્રી. વિરુદ્ધાર્થતા, ઉલટો અર્થ
હોવો તે. અવિષ્ય સં. શાવિ આવિષ્કાર કર, ઉત્પન્ન કરવું,
શોધી કાઢવું. અવિષ્ટન: આવેદન: ન. (શિ) પ્રાસાદની મડવર
માંની મેખલાઓ, વીંટાળવાનું વસ્ત્ર. અશતિ : સં (સ્ત્રી) એંશીની સંખ્યા. અશેક : સં. પુ. આસોપાલવ, બકુલ; (વિ) શેક
વિનાનું, (ન) પારે. અશ્વ : સં. ૫. ઘોડે; પુરુષની એક જાતિ. અશ્વગષ્ઠ : સં. ન. ઘોડાર, ઘેડાને તબેલે. અશ્વત્થ : સં. મું, પીંપળે, પીપરનું વૃક્ષ. અશ્વિનીકુમાર : સં. પુ. ઘોડીના રૂપે રહેલો
સરસ્યુથી થયેલા બે સૂર્યના પુત્રો; દેવોના વૈદ્ય. અશ્લીલ : સં. ન. અસુંદર, અભદ્ર, લજજાસ્પદ;
શૈભારહિત. અશ્લષ્ટ : સં.ન. સંબંધરહિત, ન જોડાયેલું. અમન : સં. પુ. પત્થર, ખડક, પર્વત. અરમસાર : સં. વિ. પત્થર જેવું કઠણ; લોઢું. અષ્ટદિક્ષાલ : સં. પું. પૂર્વાદિ આઠ દિશાઓના
પાલક દે, અનુક્રમે ઇન્દ્ર, અગ્નિ, યમ, નિઋતિ, વર્ણ, વાયુ, કુબેર અને ઈશાન (શિવ). અષ્ટદિગ્ગજ : સં. મું. આઠ દિશાઓના રક્ષક આઠ હાથીએ-ઐરાવત, પુંડરીક, વામન, કુમુદ, અંજન,
પુષ્પદંત, સાર્વભૌમ અને સુપ્રતીક એ નામના
અનુક્રમે પૂર્વાદિ દિશાઓના રક્ષક હાથી, અષ્ટધાતુ : સ. પું. આઠ ધાતુઓ, સોનું, રૂપું, તાંબું, રંગ (જસત) યશદ (કલાઈ), સીસ, લેડું
અને પારે કે ધક. અષ્ટપ્રતિહાર્ય : આઠ દ્વારપાલ. અષ્ટમંગલ : સં. ન. આઠ મંગલકારક પદાર્થો, સિંહ, વૃષભ, હાથી, કલશ, વ્યજન ()
વૈજયન્તી (પુષ્પમાલા), ભેરી ભેર), દીપ (દીવ). અખરસ : સં. પ્ર. કાવ્ય નાટકાદિમાં પ્રસિદ્ધ આઠ રસ – શૃંગાર, વીર, કરૂણ, અદ્ભુત, હાસ્ય, ભયાનક
બીભત્સ અને રોદ્ર અષ્ટલેહ : સં.ન. સુવર્ણ વગેરે આઠ ધાતુઓ –
સુવર્ણ, રજત, તામ્ર, સીસું, કલાઈ, બંગલેહ, તીર્ણ લેહ અને લેહ. અષ્ટસૂત્ર : સ. ન વાસ્તુ મંડળના મર્મ, ઉપમર્મ
આદિ બતાવતાં આઠ સૂત્ર; શિરા, મહાવશ; અનુવંશ, વંશ, ભર્મ, ઉપમર્મ, સંધિ, અનુસંધિ. અષ્ટાદશન : સં. વિ. અઢારની સંખ્યા. અષ્ટાદશપુરાણ: સં. ન. અઢાર પુરાણે--બ્રહ્મ, પદ, વિષ્ણુ, શિવ, ભાગવત, નારદ, માકડેય, અગ્નિ, ભવિખ્યત્, બ્રહ્મવૈવર્તા, લિંગ, વરાહ, કંદ, વામન, કૂર્મ, મસ્જ, ગરુડ, બ્રહ્માંડપુરાણ. અષ્ટાપદ : સં. પુ. સેગઠાબાજીનો પાટ ચિતરેલું
પાટિયું; સુવર્ણ, કોળિયો, શરભ, કૃમિ, ખીલે. (જે) એક પર્વતનું નામ. અટાંગ : (અ) (ન) આઠ અંગ : આઠ અંગવાળું. અસ્ત્ર : સં. ન. ફેંકી શકાય તેવું હથિયાર, બાણ વગેરે. અગ્નિ: વિ. અન્ન પારણ કરનાર, અસલ : સં. ન. લટું, અસ્ત્ર; અસ્ત્ર ફેરવામાં ઉપયોગી
ધનુષ વગેરે. અસ્મન્ : (સં. શરમન) પથર. અસિ: સં. પું. તલવાર, અસિત : સં. ૫. કાળારંગ, વિ, કાળારંગનું અસ્થિ : સં. ન. હાડકું,