________________
सामान्यमिकक्लिविवेचना
तेन रूपेण सजातीयाप्रसिद्धिर्मवस्येव ।
स्वसजातीयावशिष्टान्तरघाटतमिति। स्वजातीयविशिष्टान्तरविपरीतबाध. स्वकत्वेन बाधत्वस्य स्वपदग्राह्यतया लक्षणासम्भव इत्यतोघटितेति तदर्थश्च स्वजातीयविशिष्टास्तरावषयिताव्याप्यविषयिताकत्वं स्वाव. च्छिन्नविषयिस्वाध्यापकविषयताशून्यम्वाच्छिन्नविषयिताशुन्यप्रती. तिविषयतावच्छेदकस्वसजातीयधम्मकत्वम्वा शेयः।
विशिष्टान्तराघटितत्वेनाघटितस्येति इदश्च नत्यादिग्रन्थस्य स्वरूपल. म्बन्धरूपावच्छेदकत्वघोटतप्रतियोगिस्वत्वगर्भलक्षणपरत्वे सङ्गच्छते, अन्यथा विशिष्टान्तराघटितत्वघटितव्यभिचारत्वादिसद्भावपि सजातीयाप्रसिद्धिनिबन्धनतदतिप्रसङ्गधारणम्भवात् विशिष्टान्तराघटित. त्वाघाटेतस्येत्युक्तेरसङ्गत्यापत्तः व्यभिचारत्वादिशरीरे विशिष्टान्तरा. घटित्वाप्रवेशस्थ प्राव्यवस्थापितत्वेनानतिरिक्तवृत्तित्ववदेतस्यापि सिखस्यैव प्रतिपादनं नातिव्याप्तिवारकतयति ग्रन्थविरोधाभावात नचेत्यादेरनुयोगिस्वत्वगर्भलक्षणपरत्वेपि न क्षतिरित्यपि कश्चित् ।।
तत्सङ्गहानुपपत्तेरिति । अथ व्यभिचारत्वं वाधाविन्यावृत्तं यत्सव्य. भिचारलक्षणे वक्ष्यति तदेव साजात्यघटकतया विवक्षणीयं तथाच न व्यभिचारत्वमादाय व्यभिचारधटितवाधेऽव्याप्तिरितिचेन्न प्रागुः तवाचघटितवाधाश्रयासिद्धिधाटताश्रयालियाद्यव्याप्त१रुद्धरत्वात् अतएव स्ववृत्त्यन्यतमघटककिशिद्धर्मपुरस्कारेण साजास्यम्वाच्यं तथाच धम्मविशिष्टधर्मत्वमेव विशिष्टान्तराघटितत्वमनुयोगिस्वत्व. गर्भलक्षणं पर्य्यवसितम् वैशिष्टच स्वतादात्म्यस्ववृत्तिवाधत्वत्वा. धन्यतमघटकधर्मवस्वोमयसम्बन्धेन धर्मवत्साच स्वविशिष्टधम्मा वच्छिन्नाविषयकप्रतीतिविषयतावच्छेदकत्वसम्बन्धेन स्ववैशिष्टयश्च स्वाश्रयवस्वस्वाश्रयावच्छिशाविषयकप्रतीतिविषयतावच्छेदकत्वोभयसम्बन्धेन एवाव्यभिचारघटितवाधत्वविशिष्टत्वस्य व्यभिचारटि. तवाधत्वे स्ववत्यग्यतमघटकवाधत्वत्ववस्वस्य सत्वेन सत्त्वात न व्यः भिचारघटितवाधेऽज्याप्तिानच व्यभिचारत्वमात्रस्यैव तादृशधम्मवर. यातदाश्रयाविषयकप्रतीतिविषयतावच्छेदकत्वविरहादसम्भव इति. वाच्यं स्वनिकपितवाधत्ववाद्यन्यतमघटकवृत्तिसम्बन्धितावस्वस्बैध धर्मवैशिष्ट्यघटकसम्बन्धत्वात् सम्वन्धितावस्वञ्च स्वाश्रयववस्था निरूपकधर्मावच्छिन्नाविषयकप्रतीतिविषयतावच्छदकत्वोभयलम्ब
२१सा० वि०