________________
સૂધાર-મંત્રगोलव्यासघनस्याई स्वैकविंशांशयुक् फलम् ।
व्यास एकादशैनिध्ने पृष्ठजं शक्रहृत् फलम् ॥७६॥ ગોલના વ્યાસના ઘનના અર્થમાં તેને ૨૧ મો ભાગ યુક્ત કરવાથી ગોલનું ? આવે છે. અથવા વ્યાસને અગિયારથી ગુણ ચૌદથી ભાગવાથી પૃષ્ઠફળ આવે છે. '
આ પછીના કે ૭૮ થી ૭૯ ગુજરાતની પ્રતમાં નં. ૮૧-૮૨ ના છે. જે વિકમાં ૭૮-૭૯ નંબરના હોવા જોઈએ, કારણ તેજ ૭૯-૮૦ ક્ષેપક છે. આમ સંખ્યા સમાન બને છે. અહીંથી નગર રચના શરૂ થાય છે. જે ગુજરાતની લેક ૯૨ પર્વતમાં છે. રાજસ્થાનની પ્રતમાં બ્લેક ૮૭ સુધી જ છે એટલે તેમાં અપૂર્ણ
जलाशयनिर्माणम् गोपदेनापि तुल्येन जलाधारे कृते सति ।
षष्ठिवर्षसहस्राणि प्राप्नोति स्वर्गजं सुखम् ॥८॥ ગાયના પગ જેવડું પણ સરોવર-જલાશય બનાવે તો સાઠ હજાર વર્ષ સુધી એ સુખ પ્રાપ્ત કરે. ૮૮
सरो नामार्द्धचन्द्रामं वृत्ताकारं महासरम् । चतुरस्रं तु भद्रं स्या सुभद्रं भद्रसंयुतम् ।।८९॥
ઉદાહરણ:
ક્ષેત્રની લંબાઈ અને પહોળાઈને ગુણાકાર તેનું ક્ષેત્રફળ થાય છે. તેથી ધારો કે એક ભૂમી રપ હાથ ૩ આગળ લાંબી અને ૮ હાથ ૬ આંગળ પહોળાઈ વાળા છે તે
૨૫-૩
२००-२४
૧૫૦-૧૮ ૨૦૦૯-૧૭૪-૧૮ થયા
આમાં ૨૦૦ એ હાથથી હાથને ગુણાકાર હોવાથી હાથ થયા. ર૪ અને ૧૫ આગળને ગુણકાર હોવાથી આગળ થયા. અને ૧૮ આંગળને આગળ સાથે ગુ3 " પ્રતિઅંગુલ થયાં.
પ્રતિઅંગુલમાં ૨૪ નો ભાગ આપવાથી આગળ થાય અને આંગળમાં ૨૪ને ર તરે હાય થાય. એટલે અહીં ૧૮ માં ૨૪ નો ભાગ આપતાં લબ્ધિ આવે તેથી ૧૭૪ ( કઈ ઉમેરવાનું થતું નથી ૧૭૪ માં ૨૪ને ભાગ આપવાથી લધિ છ હાય આ આગળ રહે છે. સાત હાથને ૨૦૦ માં ઉમેરી દેવાથી ક્ષેત્રફળ ૨૦૭ હેસ્ત ૬ અંગુલ અંગુલ અથવા ૨૦૭ હાથ ૬ અંગુલ થયું.
