________________
શિપદપક. તેમજ નગર અને રાજાને એટલાઓનાં નક્ષત્રોનો એક નાડીમાં વેધ થાય તે સારે છે, વળી આગળ આ પુસ્તકમાં ઘરે વિષે આયાદિક નવ પ્રકાર જોવાના કહ્યા છે. પણ તેમાં વિશેષ કરી ત્રણ જેવા અથવા પાંચ સાત કે નવ પ્રકાર જેલ ઘર કરે તે ઘર કરનાર ઘણી સુખી થાય. ૨૬
ઘર વિષે સારા નરસા પ્રવેશ જોવાની રીત. प्रवेशः प्रतिकायको करुणदिगवत्रो भवेष्टितौ । वामावर्त्त उदाहृतो यममुखे सौ होनबाहुर्बुधैः ।। उत्संगो नवाहनाभिवदनः श्रष्ट्यायथानिर्मितः ।। प्राग्वक्त्रोपि च पुर्णबाहु रुदितो गेहे चतु पुरे ॥ २७ ॥
અર્થ–જે ઘરનું મુખ પશ્ચિમ દિશા સામે હોય, તેમાં પૂર્વ સામે પ્રવેશ કર્યા પછી હરકઈ દિશાથી જમણા હાથ તરફ નમીને ચલાયા તે સૃષ્ટીમાર્ગ અને ડાભા હાથ તરફ નમીને ચાયા તે સંહારમાર્ગ કહેવાય; માટે સૃષ્ટિમાગ પાછું પશ્ચિમમાં વાસ્તુઘરમાં પ્રવેશ કરાય તે તેનું નામ પ્રતિકાઈક, પ્રવેશ કહે છે. જે ઘરનું મુખ દક્ષિણ સામે હોય તેમાં પ્રવેશ કરી ડાભી તરફ નમી વાસ્તુઘરમાં પ્રવેશ કરવામાં આવે તો તે પ્રવેશનું નામ હીનબાહ કહેવાય. વળી પતિએ મતાંતરે કહ્યું છે કે જે ઘરનું મુખ ઉત્તરમાં હોય તે ઘરમાં સૃષ્ટિ માર્ગે થઈ વાસ્તુઘરમાં પ્રવેશ કરવામાં આવે છે તેનું નામ ઉત્સગ પ્રવેશ કહેવાય. અને જે ઘરનું મુખ્ય પૂર્વ દિશામાં હોય તેમાં પ્રવેશ કરી વાતુ ઘરમાં પણ સન્મુખ પ્રવેશ કરવામાં આવે તે તેનું નામ પુબાહુ નામ છે એ રીતે ચાર પ્રકારના પ્રવેશ કહા છે. તે જ પ્રમાણે નગરના પણ ચાર પ્રકારના પ્રવેશ સમજવા. ૨૭
ખડકીના બારણ વિશેની સમજણ द्वराग्रे खटकीमुखं च तदधोद्वाः षोडशां शाधिकं । सर्व वा शुभमिच्छता च सततं कार्यतु पट्टादधः ॥ तन्नुनं न शुभं तुला तलगतं कुक्षौ तथा पृष्टगं । काष्ठं पंचक एवनीतमहितं यन्मूल पूर्वोत्तरं ।। २८ ॥
અર્થઘરના બારણું આગળ ખડકીનું બારણું કરવું હોય તે તેની કરવાની એવી રીત છે કે, ઘરના બારણાને જેટલે ઉદય હોય તેટલા ઉદયમાંથી સામે અંશ (૧૬ મે ભાગ) ખડકીના બારણામાં ઉમેરી ગણતાં જેટલું
