________________
२३
वर्ग
आयादि गणित १६. अथोत्पत्ति-नवघ्नं गृह नक्षत्रं रुद्रसंख्या समन्वितम्
पंचमिस्तु हरेमागं शेषमुत्पत्तिः पंचधा ॥ ४०॥ પ્રાસાદ કે ઘરના નક્ષત્રને નવગાણું કરવાથી જે અંક આવે તેમાં ૧૧ ઉમેરી સરવાળે કરતાં જે સંખ્યા થાય તેને પચે ભાગતાં જે શેષ રહે તે પાંચ अनी उत्पत्ति नवी. ४० ।
૧ વધે તો ઘણું દાન ૨ વધે તે સુખપ્રાપ્તિ ૩ વધે તે સ્ત્રી પ્રાપ્તિ ૪ વધે તે ધનપ્રાપ્તિ અને પ વધે તે પુત્ર પ્રાપ્તિ થાય.
प्रासाद या घरके नक्षत्रको नौसे गुनकर जो एक आवे उसमें ग्यारह मिलाकर जो संख्या हो उसे पाँचसे विभाजित करते जो शेष रहे उसे पाँच प्रकारकी नक्षत्रकी उत्पत्ति समझना । १ शेष होनो बहुत दान २ शेष हो तो सुख प्राप्ति ३ शेष हो तो स्त्री प्राप्ति ४ शेष हो तो धन प्राप्ति और ५ शेष हो तो पुत्र प्राप्ति होती है । ४० इति उत्पत्ति अङ्ग ।।१६।। (१७) अथोधिपतिवर्गवैर नामाक्षर
नामाक्षर
- वर्ग अ-इ-उ-ए का (१) गरुडवर्ग त-थ-द-ध-न का (५) सर्पवर्ग क-ख-ग-घ-ङका (२) विडालवर्ग प-फ-ब-भ-म का (६) मूषकवर्ग च-छ-ज झ ञ् का (३) सिंहवर्ग य-र-ल-व का (७) मृगवर्ग द-ठ-ड-ढ-ण का (४) श्वानवर्ग श-प-स-ह का (८) मेषवर्ग गृह और गृहपति के नामाक्षरपरसे वर्ग निकालना ।
सूपर्ण ओतुः सिंहः श्वा सुसखु मृग मीढकाः
वर्णाधिपाः क्रमा दृष्टौ भक्ष्यो यः पंचमो मतः ॥४१॥ ૧ ગરુડ ૨ બિડાલ ૩ સિંહ ૪ શ્વાન ૫ સર્પ ૬ ઉંદર છ મૃગ ૮ મેષ આ આઠે અનુક્રમે તે તે વર્ણના અધિપતિ છે. એ અધિપતિના વર્ગમાં દરેકને તેનાથી પાંચમે ભક્ષક છે, માટે તે તજ. ૧ ગરુડને ૫ સપને વેર ૩ સિંહ અને ૭ મૃગને વેર, ૨ બિડાલને મુષકને વેર, ૪ ધાન અને ૮ મેષને વેર ૪૧.
१ गरुड २ बिडल ३ सिंह ४ श्वान ५ सूर्य ६ मूषक ७ मृग ८ मेष ये आठों अनुक्रमसे अपने अपने धर्गके अधिपति हैं । ये अधिपतिके वर्ग में प्रत्येकका उससे पाँचवाँ भक्षक है । अिसीलिये त्याज्य है। गरुडको ५ सर्प से वैर ३ सिंह और मृगको वैर २ बिडाल और मूषकको वैर ४ श्वान और ८ मेषको वैर ४१ इति अधिपति वर्ग अङ्ग ॥१७॥
