________________
ગંડ, વૃદ્ધિ, ધવ, વ્યાધાત, હર્ષણ, વજ, સિદ્ધિ, વ્યતિપાત, વરીયાન, પરિપ, શિવ, સિદ્ધ, સાધ્ય, શુભ, થા, બા, અન અને વેધતિ એમ છે.
તિથિ, નક્ષત્રો તથા પેગો એ દરેક સાઠ સાઠ પડીનાં ગણાય છે. પરંતુ તેમની વૃદ્ધિ અને હાલ થાય છે. અર્થાત તે કેટલીક વખત સાઠથી વધારે અને ઓછાં પણ હોય છે. તિથિ ઘણું ખરે વૃદ્ધિ પામી પાંસઠ વડીની અને હાસ પામી યાપન ઘડીની થાય છે. (આ નિયમમાં હવે અપવાદ છે) અને નક્ષત્ર તથા ચગેનું હાસવુદ્ધિનું પ્રમાણ તેનાથી પણ વધારે છે. જ્યારે સાઠ ઘડી કરતાં તિથ્યાદિ વધે છે, ત્યારે વૃદ્ધિ તિથિ, વૃદ્ધિ નક્ષત્ર યા વૃદ્ધિ ચોગ આવે છે, અને ઘટે છે, ત્યારે તેને સંયતિથિ ઇત્યાદિ કહે છે. પંચાંગમાં કેટલીક વખત તિથિ બે વખત લખેલી હોય છે, ત્યાં બીજી વખત લખાએલી તિથિ વૃદ્ધિ થવાથી લખેલી હોય છે. આવી જ રીતે જે સાઠ વડોથી ઓછી હોય છે, તે ક્ષય પામેલી હાઈ લખાએલી નથી હોતી. એગ તથા નક્ષત્રનું પણ એમજ સમજી લેવાનું છે.
કરણ. કરણ એટલે તિથિનું અર્ધ, સામાન્ય રીતે તિથિનું અધ એટલે ત્રીસ ઘડોનું કરણ થાય. પંચાંગમાં સૂર્યોદય વખતે જે તિષ્ઠાદિ હોય તે લખાય છે. આથી કરીને કમ એકાંતરે આવે છે. થલ અને કૃષ્ણ પક્ષના ભેદથી અમુક તિથિના પૂર્વાર્ધમાં કર્યું અને ઉત્તરાર્ધમાં કર્યું કરણ આવે તે નીચેના કોષ્ટક ઉપરયી સમજાશે, શુકલ પક્ષ
કૃષ્ણ પક્ષ તિ. ધ ઉત્તરાધ તિપૂર્વધ વૃિત્તતિ પૂર્વાર્ધ કુતર પાત પુર્વાધ કરાઈ ૧ વસ્તુનનું | બાલવ લવ ! ૧ લકલવ ! તૈતિલ ૨ બ વવ વવ -તતિ સર રાતતિ ગર વણિજ વિષ્ટિ • નિલ ગર ૧૧ વણિજ/વિષ્ટિ | |-ણિવિષ્ટિ ૧બર લવ જ બિજ વિદિ પરબવ બલવ જવ - હાર કે લવ તતિશા
બિર કલર | લવ વિનિલ પકૌલવ તિતિલ કપૂર, જિ : hવ નિક ૪ ણિજ ગર જિ વિદિ મુનિ કવિ કવિ વિષ્ટિ નવ વિષે અવસર
ઝ
1 ટી
કોન
નાગ
