________________
૧૪)
સમયસાર સિદ્ધિ ભાગ-૨ હૈ એમ કહેતે હૈ. આહાહા ! જૈસા ઉસકા ધ્રુવ સ્વરૂપ હૈ. અતીન્દ્રિય અનંત ગુણકા પિંડરૂપ પ્રભુ! સૂક્ષ્મ વિષય હૈ! એ વિશેષ કહેગા ૧૪ ને ૧૫ (ગાથા) મેં, જો (આત્મામેં) અસંખ્ય પ્રદેશ હું ઉસમેં દરેક પ્રદેશ ઉપર પર્યાય હૈ. રાત્રિકો કહા થા થોડા, અસંખ્ય પ્રદેશ હૈ તો ઉપર ઉપર પ્રદેશ ને પર્યાય હૈ ઐસા નહીં. જો અસંખ્ય પ્રદેશ અંદર હૈ, ઉસમેં ભી પર્યાય ઉપર હૈ. એ પર્યાયકો પ્રદેશ દીઠ જો પર્યાય ઉપર હૈ, એ પ્રદેશ દીઠ જો પર્યાયકી સમીપમેં ધ્રુવતા પડી હૈ. અસંખ્ય પ્રદેશ કા ઉપર ઉપર આ પર્યાય હૈ ઐસા નહીં. દરેક પ્રદેશમેં પર્યાય ઉપર હૈ, ઝીણી વાત ભાઈ ! આહાહા ! એ પ્રદેશકી અસંખ્ય પ્રદેશમેં દરેકકી પ્રદેશ ઉપર પર્યાય હૈ. ઉસકો અંદર ધ્રુવ જો ચીજ હૈ, પર્યાયકે સમીપમેં અસંખ્ય પ્રદેશમેં ધ્રુવ ચીજ હૈ. આહાહા ! ઉસકો યહાં શુદ્ધનય કહેનેમેં આયા હૈ. એ શુદ્ધનયકા વિષયકી દૃષ્ટિ જે અંદર પર્યાય, સારી પર્યાય, અંદર મધ્યમેં અસંખ્ય પ્રદેશ હૈ અંદર ઉસકી ભી ઉપર પર્યાય હૈ એ અંતર ધ્રુવમેં (પર્યાયકો) ઝૂકાના. સૂક્ષ્મ હૈ ભાઈ ! સમજમેં આયા? તો ત્યાં શુદ્ધનય પ્રગટ હોતી હૈ એમ કહેતે હૈ. આહાહા !
પર્યાય દૃષ્ટિકા અવલંબન છોડકર ત્રિકાળી, પર્યાયક સમીપમેં ધ્રુવ અનાદિ અનંત નિત્યાનંદ પ્રભુ એ પડા હૈ, ત્યાં આગળ પર્યાયકો લે જાના. આહાહા ! સૂક્ષ્મ વિષય હૈ ભાઈ ! તબ વો શુદ્ધનય પ્રગટ હોતી હૈ. એ વિષય જે આનંદકંદ પ્રભુ હૈ, વો પર્યાયમેં પ્રગટ હોતા હૈ. સમજમેં આયા? આહાહા ! જો પર્યાયમેં એક સમયકી પર્યાય અંશ પરલક્ષી જો હૈ, ઉસકો છોડકર દરેક પ્રદેશમેં પર્યાય જો હૈ એ પર્યાયકો અંદરમેં ઝૂકનેસે, આહાહાહા.... આ બાહ્ય ઉપરકા પ્રદેશ, અંદરકા પ્રદેશ સબ પ્રદેશ, સબ પ્રદેશ ઉપર પર્યાય હૈ, તો વો પર્યાયકો અંતર ધ્રુવમેં ઝૂકનેસે શુદ્ધનય પ્રગટ હોતી હે એમ કહેતે હૈ. આહાહાહા ! - સૂક્ષ્મ હૈ હવે ૧૪ ને ૧૫ કા ઉપોદ્દાત હૈ. ૧૪ મી ગાથાકા ઉપાદ્યાત હૈ, ૧૪ મેં અબદ્ધ સ્પષ્ટ બતાયેગા. અંદર વસ્તુ જો વસ્તુ ધ્રુવ જો ચીજ હૈ એ તો રાગકા સંબંધમેં બંધરૂપ (હૈ) હી નહીં, સમજમેં આયા? ઐસી જો ચીજ અંદર હૈ, ઉસકી દૃષ્ટિ લગાનેસે એ જે શક્તિરૂપ જો હૈ, એ પર્યાયમેં શુદ્ધનયકા સ્વભાવ પર્યાયમેં પ્રકાશમાન હોતા હૈ. આહાહાહા ! હૈ? શુદ્ધનય! આ તો ગંભીર ગાથા હૈ ભાઈ ! આત્મ સ્વભાવકો પ્રગટ કરતા હુઆ, પ્રકાશમાન લાતા હુઆ, આહાહા ! જે સ્વરૂપ હૈ એ પર્યાયમેં પ્રકાશમાન હોતા હુઆ. સમજમેં આયા? પ્રકાશ આત્મસ્વભાવકો પ્રગટ કરતા, જે શક્તિરૂપે, ધૃવરૂપે થા. આહાહા... ઉસકા દૃષ્ટિ કરનેસે એ શક્તિમૈસે વ્યક્તતા અંશ સબ પવિત્ર પરમાત્મ સ્વભાવકી વ્યક્તતા પર્યાયમેં આતી હૈ. આહાહાહા ! પંડિતજી ! હેં? એક શબ્દમેં તો બહોત લિયા હૈ. આહાહા !
દરેક પ્રદેશમેં પર્યાય ભી હૈ ઔર ધ્રુવ ભી હૈ. તો વો અંતર્મુખી દૃષ્ટિ કરનેસ, પર્યાયકો ધ્રુવ તરફ ઝૂકનેસે, જો શુદ્ધ વસ્તુ હૈ એ પર્યાયમેં પ્રકાશમાન પ્રગટ હોતા હૈ. સમજમેં આયા? વસ્તુ બહુ, ૧૪ અને ૧૫ એ તો જૈનશાસન હૈ. આહા... પંદરમેં એમાં તો કહેગા. આ ઉપોદ્ધાત ૧૪ કી હૈ. આહાહા !
જેને અપના દ્રવ્ય સ્વભાવ જો પર્યાયસે ભિન્ન અંદર તળીયા તળીયા તળમેં પાતાળ પડા હૈ અંદર, આહાહા... વો તરફડી નય નામ દષ્ટિ અંદર લગાનેસે, આત્મ સ્વભાવ પ્રગટ હોતા હૈ. પર્યાયમેં સમ્યગ્દર્શન જ્ઞાનમેં, એ સારી પૂર્ણ ચીજ હૈ ઉસકા જ્ઞાન હોતા હૈ ને ઉસકી પ્રતીતિ હોતી