________________
Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
૩૩૨
સમયસાર
एवमेव
दिशाऽन्यान्यप्यूह्यानि।
चाधर्मपदपरिवर्तनेन
मनोवचनकायश्रोत्रचक्षुर्प्राणरसनस्पर्शनसूत्राणि
[ भगवानश्री डुं६६
रागद्वेषक्रोधमानमायालोभकर्मनोकर्मषोडश व्याख्येयानि । अनया
अपरिग्गहो अणिच्छो भणिदो णाणी य णेच्छदे असणं । अपरिग्गहो दु असणस्स जाणगो तेण सो होदि ।। २१२ ।। अपरिग्रहोऽनिच्छो भणितो ज्ञानी च नेच्छत्यशनम्। अपरिग्रहस्त्वशनस्य ज्ञायकस्तेन स भवति ।। २१२ ।।
इच्छा परिग्रहः। तस्य परिग्रहो नास्ति यस्येच्छा नास्ति । इच्छा त्वज्ञानमयो भाव:, अज्ञानमयो भावस्तु ज्ञानिनो नास्ति, ज्ञानिनो ज्ञानमय एव भावोऽस्ति। ततो ज्ञानी अज्ञानमयस्य भावस्य इच्छाया अभावादशनं नेच्छति । तेन ज्ञानिनोऽशन परिग्रहो नास्ति। ज्ञानमयस्यैकस्य ज्ञायकभावस्य भावादशनस्य केवलं ज्ञायक एवायं स्यात् ।
6
એજ પ્રમાણે ગાથામાં ‘અધર્મ ’ શબ્દ પલટીને તેની જગ્યાએ રાગ, દ્વેષ, ક્રોધ, मान, माया, लोभ, दुर्भ, नोडर्म, मन, वयन, जय, श्रोत्र, यक्षु, प्राएा, रसन अने સ્પર્શન-એ સોળ શબ્દો મૂકી, સોળ ગાથાસૂત્રો વ્યાખ્યાનરૂપ કરવાં અને આ ઉપદેશથી બીજાં પણ વિચારવાં.
હવે, જ્ઞાનીને આહારનો પણ પરિગ્રહ નથી એમ કહે છેઃ
અનિચ્છક કહ્યો અપરિગ્રહી, જ્ઞાની ન ઇચ્છે અશનનૈ, તેથી ન પરિગ્રહી અશનનો તે, અશનનો શાયક રહે. ૨૧૨.
गाथार्थ:- [ अनिच्छः ] अनिच्छने [ अपरिग्रहः ] अपरिग्रही [ भणितः ] ऽह्यो छे [ च ] अने [ ज्ञानी ] ज्ञानी [ अशनम् ] अशनने (लोभनने ) [ न इच्छति ] ६२छतो नथी, [तेन ] तेथी [ सः ] ते [ अशनस्य ] अशननो [ अपरिग्रहः तु ] परिग्रही नथी, [ ज्ञायक: ] ( अशननो ) ज्ञाय ४ [ भवति ] छे.
ટીકા:-ઇચ્છા પરિગ્રહ છે. તેને પરિગ્રહ નથી-જેને ઇચ્છા નથી. ઇચ્છા તો અજ્ઞાનમય ભાવ છે અને અજ્ઞાનમય ભાવ જ્ઞાનીને હોતો નથી, જ્ઞાનીને જ્ઞાનમય જ ભાવ હોય છે; તેથી અજ્ઞાનમય ભાવ જે ઇચ્છા તેના અભાવને લીધે જ્ઞાની અશનને ઇચ્છતો નથી; માટે જ્ઞાનીને અશનનો પરિગ્રહ નથી. જ્ઞાનમય એવા એક જ્ઞાયકભાવના સદ્દભાવને લીધે આ (જ્ઞાની) અશનનો કેવળ જ્ઞાયક જ છે.
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com
