Pravachana sara

SR No.: 008294
Original Sutra Author: Kundkundacharya
Author: Himmatlal Jethalal Shah
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust
Publication Year: 1980
Total Pages: 548
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse
File Size: 3 MB

Page 107

૭૨
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
[ भगवानश्री ६६
अथ कुतस्तर्हि ज्ञेयार्थपरिणमनलक्षणा क्रिया तत्फलं च भवतीति विवेचयतिउदयगदा कम्मंसा जिणवरवसहेहिं णियदिणा भणिया । तेसु विमूढो रत्तो दुट्ठो वा बंधमणुभवदि ।। ४३ ।।
પ્રવચનસાર
उदयगताः कर्माशा जिनवरवृषभैः नियत्या भणिताः । तेषु विमूढो रक्तो दुष्टो वा बन्धमनुभवति ।। ४३ ।।
संसारिणो हि नियमेन तावदुदयगताः पुद्गलकर्मांशाः सन्त्येव । अथ स सत्सु तेषु
किमेव ।
कर्तारः उक्तवन्तः। किं कुर्वन्तम्। क्षपयन्तमनुभवन्तम्। कर्मैव । निर्विकारसहजानन्दैकसुखस्वभावानुभवनशून्यः सन्नुदयागतं स्वकीयकर्मैव स अनुभवन्नास्ते न च ज्ञानमित्यर्थः। अथवा द्वितीयव्याख्यानम् - यदि ज्ञाता प्रत्यर्थं परिणम्य पश्चादर्थं जानाति तदा अर्थानामानन्त्यात्सर्वपदार्थपरिज्ञानं नास्ति । अथवा तृतीयव्याख्यानम्-बहिरङ्गज्ञेयपदार्थान् यदा छद्मस्थावस्थायां चिन्तयति तदा रागादिविकल्परहितं स्वसंवेदनज्ञानं नास्ति, तदभावे क्षायिकज्ञानमेव नोत्पद्यते इत्यभिप्रायः।। ४२।। अथानन्तपदार्थपरिच्छित्तिपरिणमनेऽपि ज्ञानं बन्धकारणं न भवति, न च रागादिरहितकर्मोदयोऽपीति निश्चिनोति - उदयगदा कम्मंसा जिणवरवसहेहिं णियदिणा भणिया उदयगता उदयं प्राप्ताः
ભાવાર્થ:- જ્ઞેય પદાર્થોરૂપે પરિણમવું અર્થાત્ આ લીલું છે, આ પીળું છે ' ઇત્યાદિ વિકલ્પરૂપે શેય પદાર્થોમાં પરિણમવું તે કર્મનો ભોગવટો છે, જ્ઞાનનો ભોગવટો નથી. નિર્વિકાર સહજ આનંદમાં લીન રહી સહજપણે જાણ્યા કરવું તે જ જ્ઞાનનું સ્વરૂપ છે; જ્ઞેય પદાર્થોમાં અટકવું-તેમના સન્મુખ વૃત્તિ થવી, તે જ્ઞાનનું સ્વરૂપ નથી. ૪૨.
( જો એમ છે) તો પછી જ્ઞેય પદાર્થરૂપ પરિણમન જેનું લક્ષણ છે એવી (જ્ઞેયાર્થપરિણમનસ્વરૂપ ) ક્રિયા અને તેનું ફળ શામાંથી ઉત્પન્ન થાય છે (અર્થાત્ કયા કારણથી થાય छे ) सेम हवे विवेये छेः
ભાખ્યાં જિને કર્મો ઉદયગત નિયમથી સંસારીને, ते ऽर्भ होतां भोडी-राणी-द्वेषी बंध अनुलवे. ४3.
अन्वयार्थः- [ उदयगताः कर्माशाः ] ( संसारी भवने ) उध्यप्राप्त र्मांशो ( ज्ञानावरणीयाहि पुछ्गलऽर्भना भेहो ) [ नियत्या ] नियमथी [ जिनवरवृषभैः ] निववृषभो [ भणिताः ] ह्या छे. [ तेषु ] व ते ऽर्मांशो होतां [ विमूढः रक्तः दुष्टः वा ] भोही, रागी अथवा द्वेषी थयो थी [ बन्धं अनुभवति ] बंधने अनुभवे छे.
ટીકા:- પ્રથમ તો, સંસારીને નિયમથી ઉદયગત પુદ્દગલકર્માંશો હોય જ છે.
Please inform us of any errors on rajesh@Atma Dharma.com