________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
- ૮ -
મોક્ષ અધિકાર
अथ प्रविशति मोक्षः।
(શિવરિળી) द्विधाकृत्य प्रज्ञाक्रकचदलनाद्बन्धपुरुषौ नयन्मोक्षं साक्षात्पुरुषमुपलम्भैकनियतम्। इदानीमुन्मज्जत्सहजपरमानन्दसरसं परं पूर्ण ज्ञानं कृतसकलकृत्यं विजयते।। १८०।। કર્મબંધ સૌ કાપીને, પહોંચ્યા મોક્ષ સુથાન;
નમું સિદ્ધ પરમાતમા, કરું ધ્યાન અમલાન. પ્રથમ ટીકાકાર આચાર્યદવ કહે છે કે “હવે મોક્ષ પ્રવેશ કરે છે.
જેમ નૃત્યના અખાડામાં સ્વાંગ પ્રવેશ કરે છે તેમ અહીં મોક્ષતત્વનો સ્વાંગ પ્રવેશ કરે છે. ત્યાં જ્ઞાન સર્વ સ્વાંગને જાણનારું છે, તેથી અધિકારના આદિમાં આચાર્યદેવ સમ્યજ્ઞાનના મહિમારૂપ મંગળ કરે છે:
શ્લોકાર્થઃ- [ રૂવાનીમ ] હવે (બંધ પદાર્થ પછી), [જ્ઞા– –વર્તનાત્ વ– પુરુષ દિધીવૃકૃત્ય] પ્રજ્ઞારૂપી કરવત વડે વિદારણ દ્વારા બંધ અને પુરુષને દ્વિધા (જુદા જુદા–બે) કરીને, [ પુરુષ ઉપસન્મ––નિયત ] પુરુષને-કે જે પુરુષ માત્ર *અનુભૂતિ વડે જ નિશ્ચિત છે તેને- [ સાક્ષાત્ મોક્ષ નયત] સાક્ષાત્ મોક્ષ પમાડતું થયું, [પૂર્ણ જ્ઞાન વિનયતે] પૂર્ણ જ્ઞાન જયવંત પ્રવર્તે છે. કેવું છે તે જ્ઞાન? [ઉન્મનંસહન–પરમ—માનન્ધ–સરસં] પ્રગટ થતા સહુજ પરમ આનંદ વડે સરસ અર્થાત્ રસયુક્ત છે, [૫૨] ઉત્કૃષ્ટ છે, અને [કૃત–સવ–ાં ] કરવાયોગ્ય સમસ્ત કાર્યો જેણે કરી લીધાં છે (–જેને કાંઈ કરવાનું બાકી રહ્યું નથી ) એવું છે.
ભાવાર્થ:- જ્ઞાન બંધ-પુરુષને જુદા કરીને, પુરુષને મોક્ષ પમાડતું થયું, પોતાનું સંપૂર્ણ સ્વરૂપ પ્રગટ કરીને જયવંત પ્રવર્તે છે. આમ જ્ઞાનનું સર્વોત્કૃષ્ટપણે કહેવું તે જ મંગળવચન છે. ૧૮૦.
* જેટલું સ્વરૂપ-અનુભવન છે તેટલો જ આત્મા છે.
Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com
