Pravachana Ratnakar 07

SR No.: 008288
Original Sutra Author: N/A
Author: Kanjiswami
Publisher: Kundkund Kahan Digambar Jain Trust
Total Pages: 577
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse
File Size: 2 MB

Page 442

Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
૪૨૬ ]
[ પ્રવચન રત્નાકર ભાગ-૭ કયાંથી આવ્યા ? તેથી તેમણે આહાર ન આપ્યો. (જોકે મુનિરાજ તો ઋદ્ધિને કા૨ણે અદ્ધર રહીને આવ્યા હતા ). લ્યો, આવું! તો પ્રત્યક્ષ ભ્રષ્ટ શિથિલાચારી હોય તેને સમતિી વંદન આદિ ન કરે એવો મારગ છે. મારગ બહુ આકરો બાપા!
અહા ! ધર્મીએ રાગ ને રાગનું ફળ છોડી દીધું છે જ્યારે અજ્ઞાની રાગ ને રાગના ફળની વાંછા કરે છે. આમ બે વચ્ચે મોટો ફેર છે.
હવે કહે છે-‘બિન્દુ’ પરંતુ ત્યાં એટલું વિશેષ છે કે-‘અસ્ય અપિ ત: અવિ વિવિત્ અપિ તત્ ર્મ અવશેન આપતેત્' તેને (જ્ઞાનીને) પણ કોઈ કા૨ણે કાંઈક એવું કર્મ અવશપણે (તેના વશ વિના) આવી પડે છે. અર્થાત્ (પુરુષાર્થની ) નબળાઈ ( કમજોરી )ને કા૨ણે રાગ અવશે-પોતાના વશ વિના-આવી પડે છે. અહીં ‘અવશ ’નો અર્થ એમ છે કે જ્ઞાનીને રાગની રુચિ નથી તોપણ રાગ આવી પડે છે. હવે કહે છે
‘તસ્મિન્ આપતિતે તું’ તે આવી પડતાં પણ, ‘અમ્પ-પરમ-જ્ઞાનસ્વમાવે સ્થિત: જ્ઞાની' અકંપ ૫૨મ જ્ઞાનસ્વભાવમાં સ્થિત જ્ઞાની..., જોયું? રાગ આવ્યો છે તોપણ જ્ઞાની પોતે તો જ્ઞાનસ્વભાવમાં સ્થિત છે, રાગમાં સ્થિત નથી કેમકે રાગ તો તેને ઝેર સમાન ભાસે છે. રાગ તો આવી પડેલો છે, એમાં કયાં એને ૨સ છે. અહા! જ્ઞાની તો પરમ જ્ઞાનાનંદસ્વરૂપમાં જ સ્થિત છે.
અહાહા...! આત્મા ત્રિકાળી ધ્રુવ દ્રવ્ય પ્રભુ પ૨મ એક જ્ઞાનાનંદસ્વભાવી વસ્તુ છે; તે દ્રવ્ય છે અને તેમાં સ્થિત થવું તે પર્યાય છે. કોઈને વળી થાય કે આ તે વળી અમારે જાણવાનું ? અરે ભાઈ! વીતરાગનો મારગ જ આ છે. આ સિવાય વ્રતાદિ રાગની ક્રિયામાં જે તને રસ છે એ તો અજ્ઞાન છે, મિથ્યાદશા છે. સમજાણું કાંઈ... ?
અહીં શું કહે છે આ? કે જે અકંપ પરમ જ્ઞાનસ્વભાવમાં સ્થિત છે એવો જ્ઞાની ‘નર્મ’ કર્મ ‘હિં તે અથ ભુિં ન તે' કરે છે કે નથી કરતો ‘કૃતિ ”: ખાનાતિ’ તે કોણ જાણે ?
અહા ! જ્ઞાની કર્મ નામ ક્રિયા-રાગ કરે છે કે નથી કરતો તેની અજ્ઞાનીને શું ખબર પડે ? અહા ! જેને રાગની કર્તાબુદ્ઘિ ઉડી ગઈ છે, ભોક્તાબુદ્ઘિ ઉડી ગઈ છે અને સ્વામિત્વ પણ ઉડી ગયું છે તે કર્મ કરે છે કે નહિ તે અજ્ઞાની શું જાણે ?
તો કોણ જાણે છે?
જ્ઞાની જાણે છે કે તે રાગનો-ક્રિયાનો કર્તા છે જ નહિ, માત્ર જ્ઞાતા છે.
પ્રશ્ન:- આ પોતે પોતાની વાત કરે છે ને ?
ઉત્ત૨:- ના, સૌની (બધા જ્ઞાનીની ) વાત કરે છે. બીજા (જ્ઞાની) રાગ કરે છે કે નહિ તે કોણ જાણે ? અર્થાત્ અજ્ઞાનીને એની ખબર ન પડે પણ અમે જાણીએ છીએ
Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com