Pravachana Ratnakar 07

SR No.: 008288
Original Sutra Author: N/A
Author: Kanjiswami
Publisher: Kundkund Kahan Digambar Jain Trust
Total Pages: 577
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse
File Size: 2 MB

Page 260

Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
૨૪૪ ]
[ પ્રવચન રત્નાકર ભાગ-૭
એમ સુલટી જા. બાકી વસ્તુ તો વસ્તુમાં પડી છે, વસ્તુ વસ્તુના કારણે આવી છે, તેના પોતાના કારણે રહી છે અને પોતાના કારણે જાય છે. અહીં તો આ કહે છે કે-લક્ષ્મી મારી છે અને હું તેને દાનમાં આપું છું એમ જો હું માનું તો હું અજીવ થઈ જાઉં, કેમકે લક્ષ્મી અજીવ છે અને અજીવનો જે સ્વામી થાય તે અજીવ જ હોય. આવી વાત છે!
ત્યારે દેખવામાં તો એમ આવે છે કે હું દાન આપું છું?
શું દેખવામાં આવે છે? એ તો (સંયોગને દેખતો અજ્ઞાની) એમ માને છે કે હું દાન આપું છું. ખરેખર તો લક્ષ્મી જાય છે તે તેની (૫૨માણુઓની ) ક્રિયાવતી શક્તિના કારણે જાય છે, લક્ષ્મીનું સ્થાનાંતર થવું તે તેના પરમાણુઓની ક્રિયાવતી શક્તિનું કાર્ય છે. છતાં કોઈ એમ કહે કે-લક્ષ્મી મારી છે અને હું તેને દાનમાં આપું છું તો તે અજ્ઞાની છે, દીર્ઘસંસારી છે.
અહીં તો આ કહ્યું છે કે-મારો તો એક શાયભાવ જ છે જે સ્વ છે. અહાહાહા...! ભાષા તો જુઓ ! ‘ જ’ નાખ્યો છે.
હા, પણ આ શું એકાન્ત નથી? રાગ પણ મારો છે એમ લો તો ? મોક્ષમાર્ગ પ્રકાશકમાં એમ લીધું છે કે–દાનમાં જે રાગ થાય છે તે તો પોતાનો છે, દેવા-લેવાની ક્રિયા પોતાની નથી.
ભાઈ ! એ તો પર્યાય-અપેક્ષાથી કહ્યું છે. રાગ પોતાની પર્યાયમાં થયો છે એ અપેક્ષાએ કહ્યું છે. રાગ મારી પર્યાયમાં છે એમ જણાવવા અર્થે કહ્યું છે. અહા! પૈસા, લક્ષ્મી, આહાર ને પાણી લેવા-દેવાની ક્રિયા મારી નથી પણ તેમાં જે ભાવ છે તે મારો છે એમ જાણવું પણ શ્રદ્ધાન તો એવું કરવું કે તે ધર્મ-મોક્ષમાર્ગ નથી. ત્યાં પણ આ જ કહ્યું છે.
રાગભાવ મારો છે તેમ મમત્વ પણ કરવું–એમ ત્યાં લખ્યું છે ને?
હા, તેનો અર્થ એ છે કે-મારી પર્યાય મારાથી થઈ છે એમ જાણવું, પણ સ્વભાવની દૃષ્ટિમાં તે (-રાગ) મારો છે જ નહિ એમ યથાર્થ માનવું. કહ્યું ને અહીં કેમારો એક શાયભાવ જ મારું સ્વ છે; આ રાગાદિ સર્વ ભાવો ૫૨ છે, અજીવ છે, મારા નથી. ભાઈ! આ તો એક કો૨ ૨ામ (આત્મા) ને એક કોર ગામ (આખું જગત ) એવી વાત છે. રામ તે સ્વ છે અને ગામ બધું ૫૨ છે. આવો મારગ બાપા! અત્યારે કયાંય સાંભળવા મળે નિહ. અહા ! સુખનો પંથ ૫૨માત્માનો નિરાળો છે ભાઈ!
અહીં કહે છે-રાગ મારો છે એવી જો રાગમાં આત્મબુદ્ધિ થઈ જાય, સુખબુદ્ધિ થઈ જાય તો રાગ મારું સ્વ થઈ જાય અને તેનો હું સ્વામી થઈ જાઉં; અને તો હું લાચારીથી પણ અજીવ થઈ જાઉં. પણ અહા! મારો તો એક શાયકભાવ જ છે. જુઓ,
Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaDharma.com