________________
કળશ-૧૫૪
અને જેટલો રાગ બાકી છે એ કર્મધારા છે. આવે છે ? જ્ઞાનધારા અને કર્મધારા. અહીં કહે છે કે, જ્ઞાનીને એકલી શુદ્ધ જ્ઞાનધારા હોય છે. આહા...હા...! સમજાણું કાંઈ ?
ભાઈ ! આ તો વીતરાગ સર્વજ્ઞ પરમેશ્વર ! એણે પર્યાયે પર્યાયને જોઈ છે. ગુણ ત્રિકાળી જોયા, ત્રિકાળી દ્રવ્ય જોયું, ત્રિકાળી પર્યાય જોઈ અને એક એક પર્યાયના અનંતા અવિભાગ પ્રતિચ્છેદ (છે) એ પણ ભગવાને જોયા. આહાહા..! એવું જે સર્વજ્ઞ પરમાત્માનું સ્વરૂપ એના જે કથનો છે એ) કઈ નયના છે એ એણે જાણવું જોઈએ. સમજાણું કાંઈ ? એક જ ઠેકાણેથી એમ જ પકડી કે, લ્યો ! આ શુદ્ધ પરિણમન છે. હવે એને અશુદ્ધ છે જ નહિ ? ભાઈ ! આવો માર્ગ છે. આહા..હા...!
અહીંયાં નિર્જરાની પ્રધાનતાથી કથન છે ને ! અશુદ્ધતા ખરી જાય છે અને શુદ્ધતાનું જ પરિણમન છે એમ અહીંયાં સિદ્ધ કરવું છે. “જીવરાશિ.” (કહ્યું છે એટલે) એ સમ્યક્દષ્ટિ જીવરાશિ (છે). એક-બે નથી, અસંખ્ય છે. તિર્યંચમાં, મનુષ્યમાં, સ્વર્ગમાં, વ્યંતરમાં, નારકમાં અસંખ્ય સમ્યક્દૃષ્ટિ છે ! આહા..હા...! અને એ શુદ્ધપણે પરિણમ્યા છે. સમજાણું કાંઈ? અને જયસેનાચાર્યદેવની ટીકામાં તો એમ લીધું છે કે, આ બધો અધિકાર પાંચમાં ગુણસ્થાન ઉપરની વાત છે. તું ચોથેથી માની લે કે અશુદ્ધતા નથી (એમ નથી). આવે છે ? આહા..હા.! જયસેનાચાર્ય ! (એમની) સંસ્કૃત ટીકામાં છે. પંચમ ગુણસ્થાનની ઉપરની આ બધી વાત છે. છઠ્ઠા-સાતમાની મુખ્યપણે (વાત છે). ગૌણપણે સમ્યક્દષ્ટિ (આવી જાય છે). સમજાણું કાંઈ ? આહા..હા...! મુખ્યપણે અને ગૌણપણે...
આહાહા..! “જીવરાશિ તે નિશ્ચયથી આવું સાહસ અર્થાત્ ધીરપણું કરવાને સમર્થ હોય છે.” સમ્યક્દષ્ટિ સાહસ કરવાને “ક્ષમત’ (છે), ધીરજ કરવાને સમર્થ છે. આહા...હા...! કેવું ? છે ? ધીરપણું...” સાહસની વ્યાખ્યા ઈ કરી. ધીરે ધીરી દશા.. જ્ઞાતા-દષ્ટાપણાની દશાને રાખવા એનું સાહસ, ધીરાપણું “ક્ષમત્તે’ ક્ષમાનું કારણ છે. આહાહા...! કઈ રીતે ?
‘સર્વથી ઉત્કૃષ્ટ છે.” સમ્યક્દૃષ્ટિનું ધીરાપણું, જ્ઞાતાપણું, અજ્ઞાનીની અપેક્ષાથી સર્વથી ઉત્કૃષ્ટ છે. આમ સર્વોત્કૃષ્ટ તો ભગવાનને છે પણ આ બીજાની અપેક્ષાએ (વાત કરી છે). આહા..હા..! “સર્વથી ઉત્કૃષ્ટ છે. કયું સાહસ ? ય વ પતિ સપિ પર વોઘા ન ત્તિ વ્યવન્ત જે સાહસ એવું છે કે મહાન વજ પડવા છતાં....” ઉપરથી અગ્નિના વજ પડે ! હેઠે કરોડો-અબજો પડે...! આ.હા..હા...!
કાલે એક છોડીનું લખાણ આવ્યું છે, એક લખાણ આમ ત્રાસ ઊપજાવે એવું ! જંગલમાં વિમાન તૂટી ગયું. જંગલમાં ! ક્યાંય ક્યાંય ગામ ન મળે, એ તૂટ્યું ને બધા મરી ગયા. વનમાં પેલા વિમાનના ટૂકડા થઈ ગયા. એક જુવાન બાઈ એમાં અસાધ્ય થઈ ગઈ. અસાધ્ય થઈને આમ જ્યાં જાગી... આમ જોવે ત્યાં... આ..હા...હા...! (ચારે બાજુ) જંગલ.... જંગલ.... જંગલ જંગલ... પાણીનો ધોધ વરસે, હજારો ઝેરી દેડકાઓ રણકાર કરે ! સર્પો ફૂંફાડા