Page Text
________________
૬૨
જ્ઞાયક સ્વરૂપપ્રકાશન છે તે અપ્રમત્ત પણ નથી અને પ્રમત્ત પણ નથી, એ રીતે એને શુદ્ધ કહે છે. આટલાનો અર્થ પહેલાં પારામાં થયો. અને અઢી લીટીની ટીકા. અઢી લીટી હતી ઉપરમાં કુંદકુંદભગવાનની. એની ટીકા દસ લીટીની થઈ. ચાર ગણી ટીકા ચાર અઢીએ દસ. આજ તો અઢીયાય કોઈને આવડતા નહોય. આહાહા! કોમ્યુટરલ્ય ચાર ગુણ્યા અઢી એ કેવી રીતે એમ આમ આમ કરે. એ અઢી લીટી કહી.
હવે આચાર્ય ભગવાન કહે, વળી જે શુદ્ધ થયો હતો અનુભવમાં આવ્યો દૃષ્ટિમાં આત્મા આવ્યો હતો. દૃષ્ટિમાં આત્મા આવ્યો તો શાયકપણે જણાયો, જાણનારપણે જણાયો. હું કરનાર છું એ ગયું. “જ્ઞાયકપણે” એવો શબ્દ છે. જ્ઞાતઃ સંસ્કૃતનો શબ્દ છે. જ્ઞાતઃ એનો અર્થ કર્યો જ્ઞાયકપણે જણાયો કે અહીંયા પરના કામ કરે એવો જણાયો? એવો આત્મા છે નહીં. એવો જણાય ક્યાંથી ? પરના કામ કરે એવો આત્મા છે જ નહીં. દુકાનના કામ કરે રજની, એવો તારો આત્મા નથી. કામ કરનારો જુદો અને જાણનારો જુદો છે. આહાહા !
જ્ઞાત અર્થાત્ જ્ઞાયકપણે, આત્માનો સ્વભાવ જાણવું, જાણવું, જાણવું. જાણનારજાણનાર- જાણનારપણે આત્મા જણાય છે. અંતઃદૃષ્ટિવડે જોનારને આત્મા રાગનો કરનાર છે અને પર્યાયનો કરનાર છે એમ જણાતું નથી. જાણનારપણે જણાયો, જ્ઞાયકપણે એટલે જાણનારપણે એટલે જેવો હતો તેવો જણાય ગયો. આહાહા ! હતો તો જાણનાર પણ માનતો નહોતો, માનતો હતો કરનાર. હવે પાછો ફર્યો. અભિમાનથી આત્મા પાછો ફર્યો; અજ્ઞાની જ્ઞાની થાય છે.
બહિરઆત્મા, અંતરઆત્મા અને પરમાત્મા એમ પર્યાયના ત્રણ પ્રકાર છે. પર્યાયની દશાના ત્રણ પ્રકાર છે. અજ્ઞાનીને બહિરઆત્મા કહેવાય, સાધક થયો ચોથા ગુણસ્થાનથી તેને અંતરઆત્મા કહેવાય અને કેવળજ્ઞાન પ્રગટ થાય તેને અરિહંત, સિદ્ધ ને પરમાત્મા કહેવામાં આવે છે.
એ જ્ઞાયકપણે જણાયો, હવે અંતર્મુખ થઈને જે જ્ઞાયકપણે જણાયો કે હું જાણનાર છું જાણનાર છું એમ જણાયો પછી સવિકલ્પ દશા આવે છે સાધકની, નિર્વિકલ્પ ધ્યાનમાં જ્ઞાયકપણે જણાયો. એ સવિકલ્પ દશામાં મુક્તિ ન થાય-સમ્યગ્દર્શનનો જન્મ નિર્વિકલ્પ ધ્યાનમાં થાય અને શુદ્ધ ઉપયોગમાં થાય. એ શુદ્ધ ઉપયોગ ચતુર્થ ગુણસ્થાને ગૃહસ્થીને થાય. આહાહા! આઠ વર્ષની બાલિકા હોય તેને પણ સમ્યગ્દર્શન થાય છે. આ ગાય ભેંસને પણ થાય છે. દેડકાને પણ સમ્યગ્દર્શન થઈ શકે છે. પૂર્વની દેશનાલબ્ધિ સાંભળી હોય તો તેને પણ નિસર્ગજ સમ્યગ્દર્શન થઈ શકે છે.
એવો ભગવાન જે આત્મા એ જાણનારપણે જણાયો, અને તે નિર્વિકલ્પ ધ્યાનમાંથી
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |