________________
૬૦
જ્ઞાયક સ્વરૂપ પ્રકાશન એ કર્તાનું કર્મ તો નથી અને જ્ઞાનનું શેય પણ નથી, એનું લક્ષ છોડી દે છે આત્મા. આહાહા !
કર્મપણે પણ રાગ જણાતો નથી અને શેયપણે પણ રાગ જણાતો નથી એ શેયપણે એક જ્ઞાયક જણાય છે અને એક જ જણાય છે. જ્ઞાયક પણ શેય થાય અને રાગ પણ જોય થાય એમ છે નહીં. અનુભવના કાળમાં ધ્યાન રાખજો. અનુભવના કાળમાં ત્યાં અન્ય દ્રવ્યનો ભાવ રાગ એનું લક્ષ છૂટી ગયું એટલે કે એ જાણવામાં આવતું નથી. જ્યાં સુધી એનું લક્ષ હતું ત્યાં સુધી ઈ જાણવામાં આવતું હતું. ઈ જ્ઞાન જ્ઞાયકને જાણે છે તો જ્ઞાયક જાણવામાં આવે છે રાગ જાણવામાં આવતો નથી. કેમકે છદ્મસ્થનો ઉપયોગ એક સમયે એક શેયમાં સ્થિત થાય છે. આખો ઉપયોગ ફરી જાય છે. જે ઉપયોગ આ અન્ય દ્રવ્યનો ભાવ છે રાગ, કર્મનો ભાવ છે તેને જાણવા જતો'તો ઉપયોગ, એને જાણવાથી સાધ્યની સિદ્ધિ નથી એમ જાણીને અન્ય દ્રવ્યના ભાવોથી ભિન્નપણે ઉપાસવામાં આવતો એટલે કે આરાધના તરીકે હું તો જ્ઞાયક છું. અને જ્ઞાયક મારા જ્ઞાનમાં જણાય છે તે જ હું છું. એમ જ્યાં દષ્ટિફરી ગઈ, ઉપયોગ ફરી ગયો. આખોય ઉપયોગ અંતર્મુખ થયો ત્યારે તેને ભિન્નપણે ઉપાસવામાં આવતો શુદ્ધ કહેવાય છે. આહાહા !
શુદ્ધતાના લક્ષે શુદ્ધ પર્યાય પ્રગટ થઈ શુદ્ધ તો હતો. શુદ્ધ હતો ને શુદ્ધ થયો. દ્રવ્ય શુદ્ધ હતું ને પર્યાય શુદ્ધ થઈ. આ એને સમ્યગ્દર્શન, જ્ઞાન પ્રગટ થયું કહેવામાં આવે છે. હું કર્તા અને રાગ મારું કર્મ એમ નહિ. એ નિમિત્ત ને અહીંયા નૈમિત્તિક થાય એમ નહીં. એ શેય અને આહીં જ્ઞાન થાય એમ પણ નહીં. આહાહા ! હું જ જ્ઞાન અને હું જ જોય અને હું જ જ્ઞાતા. રાગ મારું શેય નથી. રાગને શેયપણે પણ છોડતો અને જ્ઞાયકને સ્વજ્ઞેયપણે ગ્રહતો પરિણમી જાય છે ત્યારે એને અનુભવ કહેવામાં આવે છે.
અન્ય દ્રવ્યના ભાવોથી ભિન્નપણે જુદાપણે ઉપાસવામાં આવતો, તેણે આરાધના કરી આત્માની. જે શેયને જાણતો હતો તે આત્માની વિરાધના હતી. રાગ મારું કર્મ અને હું કર્તા એ તો તીવ્ર વિરાધના હતી. હું જ્ઞાન અને રાગ મારું શેય એ પણ વિરાધના હતી. આહાહા ! એ વિરાધનાને છોડીને આરાધના કરે છે આત્મા.
આ તેલ ને તેલની દુકાન તો મારી નહીં. મમતા તો કરવા જેવી નથી પણ ચાલ દુકાને જઈ આવું શું કરે છે છોકરાવ? પાણી પાય. એ મારા જાણવાનો વિષય નથી. (શ્રોતા તે છોડી દીધું) પણ હવે છોડ્યું તો કંઈ ગ્રહણ કર્યા વિના છોડ્યું છે. હવે ગ્રહણ કરો. (શ્રોતા : આપનો ઉપકાર છે આ કાળે આવી વાત આપના મુખેથી સાંભળતા ગદ્ગદ્ થઈ ગયા) ગુરુદેવનો પ્રતાપ છે અમને તો ગુરુદેવ પાસેથી મળ્યું છે. આ માલ એનો આપીએ છીએ ને ! આહાહા...માલ બધો આ પુરુષનો છે. પ્રભુ !