Page Text
________________
૪૫
પ્રવચન નં. ૪ જણાય છે પણ આત્મા.
હવે એક વાત વિશેષ બીજી કરે છે, કે નિર્વિકલ્પ ધ્યાનમાં તો સાધકને જાણનારો તે હું છું, દેખનારો તે હું છું, એમ જાણવામાં, અનુભવમાં આવ્યું તત્ત્વ, પછી વધારે વખત નિર્વિકલ્પ ધ્યાનમાં ટકાતું નથી અને સીધું કેવળજ્ઞાન થતું નથી. સમ્યગ્દર્શનની સાથે સાથે એજ સમયે જ્ઞાનની પૂર્ણતા થતી નથી એટલે સવિકલ્પદશામાં આવે છે. નિર્વિકલ્પ ધ્યાનમાંથી બહારમાં આવે છે, ત્યારે નિર્વિકલ્પ ધ્યાનમાં તો એકલો જ્ઞાયક પરમાત્મા, ધ્યેય પણ જ્ઞાયક અને શેય પણ જ્ઞાયક હતું, પણ સવિકલ્પ દશામાં આવતાં જેનાથી આત્માની ઉપલબ્ધિ થઈ, એવા ઉપકારી શ્રીગુરુ એના જ્ઞાનમાં શેયપણે જણાય છે.
હવે જ્યારે એ સમ્યગ્દષ્ટિને સવિકલ્પ દશામાં આવતાં એમ ખ્યાલ આવ્યો કે આ ગુરુથી મારા ભવનો અંત, એની દેશનાલબ્ધિ સાંભળતા ભવનો અંત થયો. તો સવિકલ્પમાં આવતા એ જે ગુરુ છે ઉપકારી, શ્રી ગુરુ, એ જ્ઞાનમાં શેય થાય છે, ત્યારે કહે છે કે નિર્વિકલ્પ ધ્યાનમાં તો જ્ઞાયક જણાયો, હવે સવિકલ્પમાં આવે છે, ત્યારે જ્ઞાયક જણાય છે કે પર શેય જણાય છે? કહે છે કે ભલે એ ઉપકારી ગુરુ જ્ઞાનમાં જ્ઞેયપણે, પર નિમિત્ત હો પણ એ વખતે તો, એ વખતે પણ, મને તો જ્ઞાયક જણાય છે. આહાહા !
એ વખતે પણ એ શ્રી ગુરુ જ્ઞેય, અને એને જાણનારું પરસતાઅવલંબનશીલ જ્ઞાનની પર્યાય જે જ્ઞાન, એ ઇન્દ્રિયજ્ઞાન ને ઇન્દ્રિયજ્ઞાનનો વિષય, એ નિમિત્તભૂત જોય હોવા છતાં પણ મને તો જાણનાર જણાય છે. અમને તો નિર્વિકલ્પ ધ્યાનમાં પણ જ્ઞાયક જણાય છે, અને સવિકલ્પ જ્ઞાનમાં પણ જ્ઞાયક જણાય છે. આહાહા !
ખરેખર અમને આ પાંચ મહાવ્રતનાં પરિણામ કે શાસ્ત્રજ્ઞાન અમને જણાતું નથી. આહાહા ! એ કાળે પણ અંતરધ્યાન વખતે તો, અભેદમાં ભેદ દેખાતો નથી, એટલે કાંઈ પ્રશ્ન નથી. જ્ઞાત તે તો તે જ છે એનો અર્થ ચાલે છે. જે જાણવામાં આવ્યો, તે પહેલાં સમયે તો જણાય ગયો, અને પછી જે સવિકલ્પ દશામાં આવ્યો, ત્યારે બીજું જણાય છે? કે જે અનુભવકાળમાં જ્ઞાયક જણાયો તે જ જણાય છે. તે જ જણાય છે. બીજું અમને જણાતું નથી. જણાતું હોવા છતાં પણ નથી જણાતું. ઉર્ધ્વપણે તો જ્ઞાયક જણાય છે. આહાહા “જ્ઞાત તે તો તે જ છે.' આહાહા ! - સતિ સ્ત્રી હોય એને એક જ પતિ હોય, ઘરમાં હોય ત્યારે પતિ જણાય ને, પાણી ભરવા ત્યારે પણ પતિ જણાય છે. બીજું કાંઈ જણાતું નથી. એમ બાળક ઘોડીયામાં સુવડાવીને પાણી ભરવા માતા ગઈ હોય, તો બધાયની સાથે વાતો કરે, પાણી ભરતા ચર્ચા કરે પણ એને તો એ બાળક જણાય છે, બીજું કાંઈ જણાતું નથી. આહાહા ! જેની જેને રુચિ છે, એ
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |