Page Text
________________
પ્રવચન નં. ૩૪
૪૪૫ એટલે શેયત્વ જોયમાં છે અને જ્ઞાયકમાં જ્ઞાનત્વ છે તો જોય જ્ઞાનમાં જણાય. હવે શેય જ્ઞાનમાં જણાય છે ત્યારે જ જ્ઞાન આત્માને જાણતું નથી તો તે અજ્ઞાન છે. શેય જ્ઞાનમાં જણાય અને તે એમ માને કે મને જ્ઞાન થયું, થાય છે અજ્ઞાન, સમયસારની છઠ્ઠી ગાથા એને જ્ઞાનમાં જણાય છે. એટલું જ જણાય છે? કે હા. તેટલું જ જણાય છે. તો કહે જા અજ્ઞાન છે. કેમ કે તેણે જે જ્ઞાને શેયને જાણ્યું તે જ્ઞાન જ આત્માને જાણે તો યકૃત અશુદ્ધતા લાગુ પડતી નથી. જો શેયને જાણતું જ્ઞાન જ શેયમાં અટકી જાય એટલે જોયાકાર જ્ઞાનને જ જ્ઞાન માને તે શેયાકાર જ્ઞાન તો શેય છે. શેયાકાર જ્ઞાન પણ જ્ઞાન નથી શેય છે.
ગમે તેટલી વાત આવે તેને અટકાવવી નહિ. કાલે ભાઈએ કહ્યું તું. શું કહ્યું ફરીને કે જે શેયો જ્ઞાનમાં જણાય પ્રતિમાના દર્શન કરવા આપણે ઊભા રહ્યા. પ્રતિમાજી ભગવાન તે સાક્ષાત પરમાત્મા છે હો !! જિન પ્રતિમા જિન સારખી. ભગવાન સાક્ષાત તીર્થકર સીમંધર ભગવાનના દર્શન થાય છે જ્ઞાનમાં. જ્ઞાનમાં ભગવાન જણાય છે, તે જે તીર્થકર ભગવાનની પ્રતિમા જ્ઞાનમાં જણાય છે, તેટલું જ જ્ઞાનનું વેદન તે અજ્ઞાન છે તેટલો જ જ્ઞાનનો સ્વાદ તે અજ્ઞાન છે. કેમ કે જ્ઞેય સંબંધેનું જે જ્ઞાન પ્રગટ થયું તેને સર્વજ્ઞ ભગવાને શેયાકાર જ્ઞાનનો આવિર્ભાવ એટલે અજ્ઞાન કહ્યું. કેમ કે તે વખતે તે જ્ઞાનના અંશમાં ભગવાન આત્મા જણાયો નહિં તેથી તે જ્ઞાનને સામાન્ય જ્ઞાનનો તિરોભાવ કહી અને વિશેષ જોયાકાર જ્ઞાનનો આવિર્ભાવ કહી અને શેયલુબ્ધ કહ્યો તેને. તે શેયલુબ્ધ પ્રતિમાની સાથે એકતા કરે છે જ્ઞાન, પરની સાથે એકત્વબુદ્ધિ થાય છે તે જ્ઞાનના અંશમાં. તેમાં શેય અને જ્ઞાનનું જુદાપણું દેખાતું નથી.
હવે જ્યારે આચાર્ય ભગવાને તેમ કહ્યું. આ બધી બીજા પારાની લગતી વાત તેને અડીને વાત ચાલે છે. વિષયથી વિષયાંતર જરાય થતું નથી તેમ ધ્યાન રાખજો. કે જોયાકાર જે જ્ઞાન થયું તે જ્ઞાનના અંશમાં શેય જણાય છે તે જ્ઞાનના અંશમાં જો જ્ઞાયક જણાતો નથી, જાણનારો જણાય છે તેને ભૂલીને આ શેય જણાય છે, શેય જણાય છે, શેય જણાય છે તને? તો કહે હા જ્ઞેય જણાય છે. બીજું કાંઈ જણાય છે? રતિભાઈ જણાય છે તને? તો કહે ના. રતિભાઈ જણાતા નથી. ત્યારે દફતરીભાઈ જણાય છે? તો કહે ના દફતરીભાઈ જણાતા નથી. પરીક્ષામાં તો આડી અવળી વાત કરે ત્યારે ખબર પડે છે. પરીક્ષા લેતી વખતે, ત્યારે શેય જણાય છે? એમ ન પૂછાય કે આત્મા જણાય છે કે નહિ, એમ ન પૂછાય. કે જ્ઞેય જ જણાય છે કે બીજું કાંઈ જણાય છે કે શેય જ જણાય છે? બીજું કાંઈ જણાતું નથી.
મારું લક્ષ એકની ઉપર જ છે. રતિભાઈ ઉપર નથી માટે રતિભાઈ જણાતા નથી. જેનું લક્ષ પર ઉપર જ છે તે અજ્ઞાન છે. એમ કહે છે આચાર્ય મહારાજ કે જ્યાં સુધી તારું લક્ષ ત્યાં
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |