________________
પ્રવચન નં. ૧
૯
વાંચન કરવાથી સમ્યગ્દર્શન થતું નથી અને વાંચન કરવાથી બીજાને ક્યાં લાભ થાય છે. વાંચન ક૨ના૨ને પોતાનું ઘૂંટાય છે અને જેટલું બળ આત્માની સન્મુખ જાય છે એટલો એને અપેક્ષિત લાભ છે. બાકી અનુભવ થાય તો પ્રત્યક્ષ લાભ થાય તે વાત છે. અહીં તો બીજી કોઈ વાત નથી. તેમણે કહ્યું કે હું ઘરે બે ત્રણ કલાક સ્વાધ્યાય કરું છું તો જો અહીં સ્વાધ્યાય જાહેરમાં કરીશ તો મારું ઘૂંટાશે. હું પ્રવચનકાર નથી. આપણે તો બધા સાથે મળીને સ્વાધ્યાય સમૂહમાં કરીએ છીએ. સરળતા એ તો પ્રાથમિક ગુણ છે.
શું કહે છે ? અરે પ્રભુ ! એક વાર સાંભળ ! તારો ભગવાન આત્મા ! આહા ! જેને આગળ જીવના પરિણામ છે-આત્માના પરિણામ છે પણ આત્મા તેનો કર્તા છે એમ પણ વ્યવહારનય પોકાર કરે મોટે અવાજે તો પણ તે પરિણામ તારાથી ભિન્ન છે. તે પરિણામને શુદ્ઘનયથી જોવામાં આવે તો તે પરિણામનો તું જ્ઞાતા છો તેનો કર્તા નથી. આહા ! આ વાત કોણ કહી શકે દિગંબર સંત સિવાય અને ગુરુદેવ સિવાય કોણ શાસ્ત્રમાંથી કાઢી શકે ? આહા ! જેમ-જેમ ટાઈમ જાય છે તેમ-તેમ ગુરુદેવનો વિરહ વધતો જાય છે. શું આ પુરુષ કહી ગયા.
તેમની ટેપ સાંભળીયે, તેમના પ્રવચન વાંચીએ, આત્મધર્મમાં એનું લખાણ આવે, બોલ આવે ત્યારે એમ થાય કે આ પુરુષ કોણ હતા. પચાસ સો વર્ષ પછી તો આત્માર્થી જીવ તેનું વાંચન કરતા રડી પડશે. જેને જોયા નથી અને પચાસ સો વરસ પછી મુમુક્ષુઓ સાંભળશે.
શું કહે છે પ્રભુ એક વાર વાત સાંભળ. પણ પર્યાયથી ભિન્ન કહેશો તો એકાંત થઈ જશે. તો કહે અમને ઈષ્ટ છે, સમ્યક્ એકાંત થઈ જશે. સમ્યક્ એકાંત થશે તો અનેકાંતનું જ્ઞાન થશે. સાંભળ તો ખરો. મુ. રામજીભાઈ એમ કહે. શાંતિથી સાંભળ તો ખરો. શું કહ્યું કે આ પરિણામથી ભિન્ન-પરિણામથી ભિન્ન આત્માને કહો છો ? તર્ક-તર્ક, સમજવા માટે તર્ક ને એક બીજો કુ તર્ક, બે તર્ક હોય છે. સાંભળ તો ખરો ભાઈ પ્રભુ ! શાંતિથી સાંભળ આ કુંદકુંદ ભગવાન કહે છે કે પ્રમત્ત અપ્રમત્તથી ભગવાન આત્મા ભિન્ન છે. આ વચન કોના છે ? આ વચન-વાણી કોની છે ?
સર્વજ્ઞ ભગવાનની વાણીમાં આવ્યું છે કે પ્રત્યેક ભગવાન આત્મા કે જીવના પરિણામ તે પરિણામથી જીવ ભિન્ન છે, એવો શુદ્ધાત્મા ઉપાદેય છે. પર્યાયથી સાપેક્ષ આત્મા જ્ઞાનનું શેય છે પણ ધ્યાનનું ધ્યેય ત્રણ કાળમાં બની શકતું નથી. પણ પરિણામથી રહિત હું છું તેમ અંતરથી આવવું જોઈએ. અને એમ કરવાથી મને શું ફાયદો એનું ફળ ઉપજાવવું જોઈએ. પરિણામથી રહિત છું તેમાં મોટો લાભ છે, તેમાં દિ’ વળે છે. જેમ પિતા સામાન્ય હોય અને