Page Text
________________
૮૮
જ્ઞાયક સ્વરૂપપ્રકાશન આનો અર્થ ચાલે છે. સમસ્ત અન્ય દ્રવ્યોના ભાવોથી ભિન્નપણે, પદાર્થ તો છે, એનો અનુભાગ, એનો રસ તેમાં રાગ, દ્વેષ, સુખદુઃખનાં પરિણામ તેમાં થાય છે. આ સાંભળ્યું ન હોય. પુલમાં સુખદુઃખ થાય? હા, ભાઈ અહીંયા જે સુખદુઃખ થાય તેનું નિમિત્ત કારણ તેમાં છે. અને નિમિત્તનું લક્ષ છોડે તો અહીં સુખદુઃખ થાય નહિ. અહીં જ્ઞાન થઈ જાય. આહા ! છોડી દે લક્ષ એનું. તારે શું કામ છે તેનું. તેનામાં હો તો હો. એનું લક્ષ છોડીને આત્માને જો. સમસ્ત અન્ય દ્રવ્યનાં ભાવોથી ભિન્નપણે, જુદાપણે ઉપાસવામાં આવતો આરાધના કરવામાં આવતા આત્મા શુદ્ધ કહેવાય છે. અને તેને આત્મા શુદ્ધ થયો, હતો અને દૃષ્ટિમાં પણ શબ્દ આવ્યો એમ કહેવામાં આવે છે.
હવે આગળ, વળી, વળી એટલે એક ભાગ કહી દીધો. હવે બીજો ભાગ કહેવામાં આવે છે. આ બેય ભાગ "
Imrat' છે. એક દષ્ટિપ્રધાન કથનથી દષ્ટિ પ્રાપ્ત થઈ જાય અને એક જ્ઞાનપ્રધાન કથનથી પણ દૃષ્ટિ પ્રાપ્ત થઈ જાય. અને દૃષ્ટિ પ્રગટ થયા પછી જ્ઞાનની શું સ્થિતિ છે તે પણ ખ્યાલમાં આવી જાય, એવો આ પારો છે. પહેલાં પારામાં ખ્યાલ આવ્યો અને ત્યાં અનુભવ ન થયો તો બીજા પારામાં અનુભવ થઈ જાય. કાં પહેલાં પારામાં અનુભવ થઈ ગયો હોય તો બીજા પારામાં જેવું છે તેવું જ્ઞાન થઈ જાય.
વળી દાહ્યનાં આકારે થવાથી એટલે બળવા યોગ્ય પદાર્થ, લાકડા, છાણા ઈત્યાદિ, તેના આકારે થવાથી, આકાર એટલે વ્યંજન પર્યાય લીધી છે. મૂળ વ્યજંન પર્યાય એટલે આકૃત્તિ કહેવાય. લાંબું લાકડું હોય તો અગ્નિ લાંબી દેખાય. અને લાકડું આમ ગોળ હોય તો અગ્નિ ગોળાકાર દેખાય. એનો આકાર આમ, અગ્નિનો આકાર સમજી ગ્યા. નિમિત્ત લાકડું ને અગ્નિની નૈમિત્તિક અવસ્થા. નિમિત્ત છે લાકડું અને બાળે છે અગ્નિ, જેવો લાકડાનો આકાર છે તેવો અગ્નિનો આકાર દેખાય છે. તો દાહ્યાકાર અગ્નિને દહન કહેવાય છે, બાળનાર કહેવાય છે. અગ્નિ લાકડા, છાણાને બાળે છે એમ કહેવાય છે, બાળતી નથી. શું કહ્યું? જેમ કહેવાય છે એમ નથી. જેમ વ્યવહાર કહે છે તેમ નથી. પણ આમ પ્રગટ દેખાય છે ને? આહા! આમાં લખ્યું છે ને ! એમાં એમ લખ્યું છે કે “એમ કહેવાય છે પણ એમ છે નહિ'એ વ્યવહારનયનું વચન છે.
વ્યવહારનયના જેટલા વચન હોય તેને અસત્યાર્થ જાણી તેનું શ્રદ્ધાને છોડી દેવું કે અગ્નિ લાકડાને બાળે છે. એ કઈ નયનું કથન છે? એક દ્રવ્ય બીજા દ્રવ્યનું કરે એ કઈ નયનું કથન છે? હવે ખુલાસો થયો. એક દ્રવ્ય બીજા દ્રવ્યનું તો કરે નહિ. ત્યાં સુધી તો અગ્નિ લાકડાને બાળતી હતી એવી ભ્રમણા થતી'તી. એ જ્યાં ખુલાસો થયો કે અગ્નિ એક દ્રવ્ય, લાકડું બીજું દ્રવ્ય, એક દ્રવ્ય બીજા દ્રવ્યનું કરે નહિ. ન કરે, ન કરે તેને કરે કહેવું તે વ્યવહાર
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |