________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
૧૬૪ ]
[ ૭ ઢાળા વીતરાગી મુનિ (સાધુ) આ બે પ્રકારની હિંસા કરતા નથી, તેથી તેમને (૧) * અહિંસા મહાવ્રત હોય છે. સ્થૂળ કે સૂક્ષ્મ એ બન્ને પ્રકારનું જૂઠું બોલતા નથી તેથી તેને (૨) સત્ય મહાવ્રત હોય છે, અને બીજી કોઈ વસ્તુની તો વાત જ શું, પરંતુ માટી અને પાણી પણ દીધા વગર ગ્રહણ કરતા નથી તેથી તેમને (૩). અચૌર્ય મહાવ્રત* હોય છે. શિયળના અઢાર હજાર ભેદોનું સદા પાલન કરે છે અને ચૈતન્યરૂપ આત્મસ્વરૂપમાં લીન રહે છે તેથી તેને (૪) બ્રહ્મચર્ય (આત્મસ્થિરતારૂપ) મહાવ્રત હોય છે.
પરિગ્રહત્યાગ મહાવ્રત, ઈર્ષા સમિતિ અને ભાષા સમિતિ અંતર ચતુર્કસ ભેદ, બાહિર સંગ દસધા તેં ટર્લે; પરમાદ તજિ ચૌકર મહી લખિ, સમિતિ ઈર્યા તૈ ચલેં. જગ સુહિતકર સબ અહિતહર, શ્રુતિ સુખદ સબ સંશય હરેં; ભ્રમરોગ-હુર જિનકે વચન, મુખચન્દ્ર તૈ અમૃત ઝરેં. ૨.
અન્વયાર્થ:- [ તે વીતરાગી દિગમ્બર જૈન મુનિ] (ચતુર્દસ ભેદ ) ચૌદ પ્રકારના (અંતર) અંતરંગ તથા (દસધા) દસ પ્રકારના (બાહિર) બહિરંગ (સંગ) પરિગ્રહથી (ટલેં) રહિત હોય છે. (પરમાર) પ્રમાદ-અસાવધાની (તજિ) છોડી દઈને (ચૌકર) ચાર
* નોંધ-અહીં વાકયો બદલવાથી અનુક્રમે મહાવ્રતોનું લક્ષણ બને છે. જેમકે,
બન્ને પ્રકારની હિંસા ન કરવી તે અહિંસા મહાવ્રત છે-એ વગેરે. * અદત્ત વસ્તુઓનું પ્રમાદથી ગ્રહણ કરવું તે જ ચોરી કહેવાય છે. તેથી પ્રમાદ
ન હોવા છતાં મુનિરાજ નદી અને ઝરણા વગેરેનું પ્રાસુક થઇ ગયેલ પાણી, ભસ્મ (રાખ) તથા પોતાની મેળે પડી ગયેલાં પ્રાસુક સેમરના ફળ અને તુમ્બીફળ વગેરેનું ગ્રહણ કરી શકે છે-એમ શ્લોકવાર્તિકાલંકારનો અભિમત છે. પૃ. ૪૬૩.
Please inform us of any errors on Rajesh@AtmaD har ma.com
