Page Text
________________
હે, રામ,જેમ દામ-વ્યાલ-કટ નું ચિત્ત દેહાત્મ-ભાવમાં પરિણામ પામ્યું હતું, તેમ તમારું ચિત્ત દેહાત્મ-ભાવમાં પરિણામ ના પામો.પણ, જેમ,ભીમ-ભાસ-દૃઢ નું ચિત્ત બ્રહ્માત્મભાવમાં પરિણામ પામ્યું હતું, તેમ,તમારું ચિત્ત અવિચળ બ્રહ્માત્મ-ભાવમાં પરિણામ પામો.
હે રામ,મારા પિતા.બ્રહ્માએ મને પૂર્વે કહ્યું હતું કે "તમે દામ-વ્યાલ-કટ ની પદ્ધતિ ને પ્રાપ્ત ના થાઓ" તમે અત્યંત બુદ્ધિમાન શિષ્ય છે,એટલે મારા પિતાની વાત જ હું તમને કહું છું અને એ પ્રમાણે, હે,રામ, તમે પણ સર્વદા,ભીમ-ભાસ-દૃઢની પદ્ધતિને જ ધારણ કરજો. એ પ્રમાણે વ્યવહાર કરવાથી વ્યવહારોમાં આસક્તિ થતી નથી અને તેથી તત્વ-બોધ-રૂપ ઐશ્વર્યની પ્રાપ્તિ થાય છે, ત્યારે અપાર સુખ-દુઃખોની સાંકળો-વાળી અને અનેક જન્મો માં તાપ આપવાને સારું જ પ્રાપ્ત થયેલી એવી આ "સંસારની પદવી" નો પોતાના મૂળ અજ્ઞાન સહિત સમૂળો નાશ થઇ જાય છે.
(૩૫) વાસના-ત્યાગનું નિરૂપણ
વસિષ્ઠ કહે છે કે-હે,રામ, જે સાધુ પુરુષોએ "અવિધાથી થનારા પ્રબળ વિલાસો થી વિષયોમાં પ્રવૃત્ત થનારા" પોતાના "મન" ને જીત્યું છે, તેમણે "મહા-શૂરવીર" સમજવા. આ સંસાર દુઃખ-રૂપ છે ને સઘળા ઉપદ્રવ આપનારો છે, તેને ટાળવા માટે મનનો નિગ્રહ કરવો એ જ ઉપાય છે. હવે હું જ્ઞાન નું સર્વ તત્વ કહું છું તે તમે સાંભળો,અને તે સાંભળ્યા પછી તેને મનમાં ઘૂંટી રાખો.
ભોગ ની "ઈચ્છા" એ જ બંધન છે અને "ઈચ્છાનો ત્યાગ" એ જ મોક્ષ છે એમ કહેવાય છે. હે,રામ, બીજાં શાસ્ત્રોની રચનાઓ જોવાનું કોઈ પ્રયોજન નથી.પણ,તમે માત્ર એટલું જ કરો કેજે આ સંસારમાં જે મીઠું (વિષયો મીઠા લાગે છે) લાગે છે તેને ઝેર જેવું કે અગ્નિ જેવું સમજો. વિષયોનો ત્યાગ કરવો બહુ કઠિન છે, તો પણ વારંવાર વિચાર કરીને વિષયો નો ત્યાગ જ કરવો જોઈએ. જેમ,કાંટા-વાળા ઝાડના બીજ થી પથરાયેલી પૃથ્વી.કાંટા-વાળા ઝાડોને જ ઉત્પન્ન કરે છે, તેમ,વાસનાથી ઘેરાયેલી બુદ્ધિ,રાગ-દ્વેષ-વગેરે જેવા,ઘણા-ઘણા દોષોને ઉત્પન્ન કરે છે.
જેનામાં વાસનાઓની જાળ લાગી ના હોય અને જેમને રાગ-દ્વેષ આદિએ વશ કર્યા ના હોય, તેવી બુદ્ધિવાળા,મનુષ્યો,ચંચળ-પણાથી રહિત થઈને ધીરે ધીરે શાંતિ-પણાને પ્રાપ્ત થાય છે.અને તેઓ, મોક્ષ-રૂપ- ફળ આપનારા,સમાધિ-વગેરે-જેવા શુભ અંકુરો ને સર્વદા ઉત્પન્ન કર્યા કરે છે.
જયારે, --દયા-ક્ષમા વગેરે સદગુણો ના અનુસંધાનથી-પ્રસન્નતા પ્રાપ્ત થાય છે, --ખોટી સમજણ-રૂપ-ગાઢ-મેધ ધીરે ધીરે શાંત થાય છે, અને સૌજન્ય (સાચી સમજ) વૃદ્ધિ પામે છે, --આકાશમાં પ્રસરતા સુર્યના તેજની જેમ,જયારે હૃદયમાં પવિત્ર વિવેક ફેલાય છે, --માછલાંમાં થતા મોતીની વૃદ્ધિ ની જેમ ચિત્તમાં જયારે ધીરજ વૃદ્ધિ પામે છે, --અંદર આત્મ-સુખ ની સારી સ્થિતિ પેદા થઇ જયારે મનુષ્ય કૃતાર્થ થાય છે, --શીતલ છાયા-વાળું,સત્સંગ-રૂપી વૃક્ષ ફલિત થાય છે, અને --આનંદ-પ રસથી ભરેલું, સમાધિ-રૂપી આનંદનું અખંડ ઝરણું અંતરમાં વહે છે,
ત્યારે, મનમાંથી સુખ-દુઃખ તથા કામ-ક્રોધ-આદિ દ્વંદ્વો ટળી જાય છે,વાસના જતી રહે છે. ઉપદ્રવો નાશ પામે છે,અને ચપળતા,અનર્થ,શોક,મોહ તથા ભય-રૂપ રોગો શાંત થઇ જાય છે. ત્યારે શાસ્ત્રો ના અર્થો સંબંધી સંદેહો ક્ષીણ થઇ જાય છે.
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |