Page Text
________________
જગત-સંબંધી સાચા-કે-ખોટા કોઈ પણ પદાર્થો વિભાગ પાડી દેવાને સમર્થ નથી.
કદાચ, જગત સંબંધી પદાર્થો થી મારામાં વિભાગ પડી જતા હોય,
તો પણ એ પદાર્થો મારાથી જુદી સત્તા-વાળા નથી,માટે તેમણે પડેલા વિભાગો હું સ્વીકારી લઉં છું.
(જો કે) એવા કલ્પિત વિભાગો પડવાથી મને કશી હાનિ નથી.
પોતાના સ્વ-ભાવ-રૂપ એવી કોઇ વસ્તુ,જો એવી જ બીજી કોઈ વસ્તુને લઇ જાય,હરી જાય કે આપી દેતો તેમાં કોઈનું શું કશું જાય છે?
જેમ,એક મનુષ્યના ડાબા હાથમાં રહેલા ધન ને તે જ મનુષ્ય નો જમાનો હાથ લઇ લે,હરી લે કે ફરીને પાછું આપેતો પણ તે મનુષ્યને કોઈ હાનિ નથી,
તેમ મારામાં કલ્પાયેલા પદાર્થોમાં પરસ્પર ગમે તેવી ગરબડ થાય તો પણ -તેથી મને કશી હાનિ થતી નથી.
હું તો સર્વકાળમાં અખંડિત રહેનાર છું,સર્વરૂપ છું,સર્વ નો કરનાર છું,અને સર્વમાં રહેલો છું.
જે કંઈ આ દ્રશ્ય (જગત) છે તે હું જ છું એટલે મારામાં બીજું કંઈ નવું થયું જ નથી.
હું, એક અખંડ ચૈતન્ય છું,માટે સંકલ્પ-વિકલ્પોથી મારામાં કંઈ વધી જાય તેમ નથી કે ધટી જાય તેમ પણ નથી.
હું જ અજ્ઞાનથી જગત-રૂપે ક્ષોભ પામું છું અને હું જ તત્વ-બોધ થી શાંત થઇ જાઉં છું.
મહાવિદ્વાન બલિરાજાએ આ પ્રમાણે વિચાર કર્યો અને
"ૐૐ-કાર ની છેલ્લી અર્ધ-માત્રાના અર્થ-રૂપ તુરીય-પદનો"
પોતાના આત્મા-રૂપે અનુભવ કરતાં કરતાં તે સમાધિસ્થ થઇ ગયો.
તેના સર્વ સંકલ્પો શાંત પડી ગયા,દ્વૈતના અનેક વિભાગો નો દેખાવ બંધ પડી ગયો.
નિઃશંક રીતે ધ્યાતા-ધ્યેય અને ધ્યાન-આદિની સર્વ ત્રિપુટીઓ દૂર ફેંકાઇ ગઇ,તેની વાસનાઓ શાંત થઇ ગઇ,
અને તે નિર્મળ થઇ ગયો.આમ,એ બલિરાજાને પરમ-પદ નો સાક્ષાત્કાર થયો.
વાયુ વિનાના સ્થાનમાં રહેલા દીવાની જેમ તે નિશ્ચલ થયો.તેનું મન સારી રીતે શાંત થઇ ગયું, અને,પથ્થરના કોતરાયેલા પુરુષની જેમ,તે ઘણા કાળ સુધી સ્થિર રહ્યો.
જેમ,વાદળાંઓથી રહિત થયેલું શરદ-ઋતુ નું આકાશ સ્વચ્છતાથી શોભે,
તેમ,દ્વૈત ના વિભાગોથી રહિત થયેલો,બલિરાજા "સધળી તૃષ્ણા શાંત થવાને લીધે-પરિપૂર્ણતાવાળી" અને "વિષયોના મનન-રૂપી દોષોથી રહિત થયેલી" એવી નિર્મળ બ્રહ્મ-સત્તાથી શોભવા લાગ્યો.
(૨૮) બલિરાજાની સમાધિ-દશા અને શુક્ર-ગુરુએ દૈત્યોને કરેલું સાંત્વન
વસિષ્ઠ કહે છે કે-એ રીતે બલિરાજા સમાધિસ્થ બેઠો હતો ત્યારે રાજ્યના લોકો ત્યાં આવ્યા અને એ લોકોએ નિત્યની રીતિ પ્રમાણે પ્રણામ કર્યા.એ લોકોમાં જે મિત્રો હતા તેઓ,બલિરાજાની તે સ્થિતિ જોઇને ખેદ પામ્યા, જેઓ ત્રાહિત હતા તેઓ વિસ્મય પામ્યા,જેઓ તત્વવેત્તાઓ હતા તેઓ આનંદ પામ્યા,
અને જેઓ મૂર્ખ-સેવકો હતા તેઓ ભય પામ્યા.
અનુચર (મિત્ર) લોકોને બલિરાજાના પ્રાણનો સંશય થવાથી ખેદ થયો, બલિરાજાનું મુખ પ્રસન્ન જોઇને તેમને (ત્રાહિત લોકોને) વિસ્મય થયું,અને
165
તેના શરીરમાં રોમાંચ આદિ ચિહ્નો જોવામાં આવવાથી,(તત્વવેત્તાઓને) આનંદ થયો. પણ ઘણીવાર સુધી બલિરાજાના ના ઉઠવાથી "હવે આપણુંરક્ષણ કોણ કરશે?" એવી ચિંતા ને લીધે તેમને (મૂર્ખ-સેવકોને) ભય પણ થયો.
દાનવ-મંત્રીઓ એ "હવે અહી શું કરવું?" એમ સારી પેઠે વિચાર કર્યો, અને સર્વ વિદ્વાનોમાં ઉત્તમ તથા દૈત્યોના ગુરુ શુક્રાચાર્ય નું ચિંતવન કર્યું.
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |