________________
૧૫
(૨) શાસકપક્ષનું એકમાત્ર લક્ષ ગમે તે ભોગે સત્તા ટકાવવી. (૩) વિપક્ષનું એકમાત્ર લક્ષ ગમે તે ભોગે સત્તા મેળવવી.
સત્તાનું કેન્દ્ર (૧) સત્તાનું મૂળ કેન્દ્ર લોકો છે. આ લોકો જ આજે સત્તાને આધીન બની ગયા છે.
(૨) રાજ્ય અનિયંત્રિત અને અમાપ સત્તાનું એક માત્ર કેન્દ્ર બન્યું છે. અઢળક નાણું એના હાથમાં પડ્યું છે અને દાંડતત્વોનું વર્ચસ્વ એના પર ચઢી બેઠું છે.
લોકશાહીના હાર્દ સમી ત્રણ ત્રિપુટીઓ (૧) લોકોનું, લોકો માટે લોકોથી ચાલતું. (૨) વિચાર, વાણી અને વર્તનની અભિવ્યક્તિ. (૩) સમાનતા, એકતા અને બંધુતા.
આ ત્રણે ત્રિપુટીનાં નવ તત્વોનું રાજતંત્રના સર્વ અંગઉપાંગોમાંથી સાવ ધોવાણ થઈ ગયું છે.
આ વાસ્તવિક્તા અમને સમજાયા પછી રાજકીય પક્ષોની જેમ અણગમતા પક્ષને હટાવવા, ગમતા પક્ષને બેસાડવા કે નવો પક્ષ રચીને સત્તા દ્વારા પરિવર્તન કરવામાં અમારી શક્તિ ખર્ચવી અમને સાવ જ નિરર્થક લાગે છે એમ અમે સ્પષ્ટ માનીએ છીએ.
અને આમ છતાં નિરાશા નથી કે રસ્તો નથી દેખાતો એમ પણ નથી. અલબત્ત લોકશાહી એ તો સતત વિકસતી જતી પ્રક્રિયા છે. એટલે આ રસ્તો જ સાચો અને ધારેલી મંઝીલે પહોંચાડશે અને બીજો રસ્તો હોય જ નહિ કે બીજે રસ્તે મંઝીલે ન જ પહોંચાય એમ પણ અમે માનતા નથી. અમને સાચા લાગતા રસ્તે ચાલવું એ અમારું સ્વકર્તવ્ય છે એટલું જ.
હવે કેટલીક સ્પષ્ટતા.
આ ઉમેદવાર અપક્ષ કે સ્વતંત્રની જેમ ઊભો રહેવાનો નથી. એક કે વધુ જેટલા ચૂંટાશે તેની પોતાની સમાન આચારસંહિતા છે. જેમાનાં કેટલાંક અંશો અગાઉના લખાણોમાં છે જ. અને એક સમૂહ કે સંગઠનના રૂપે એ કામ કરશે. એટલે અપક્ષોની ભૂમિકાથી સાવ ભિન્ન ભૂમિકા અને હેતુ તેમ જ અનુક્રમ છે.
કોંગ્રેસ સહિત તમામ રાજકીય પક્ષો આ ચાલીસ વર્ષના લોકશાહી શાસનના વહીવટનો અને છેલ્લે આજે વર્તમાનમાં ચાલતી સત્તાલક્ષી પક્ષીય લોકશાહીની વાસ્તવિક્તાનો બોધ સમજે તો લોકશાહીના હિતમાં શું કરવા જેવું છે તે એમને જરૂર સમજાશે. અમને સમજાવવાનો પ્રયાસ કરવા સંભવ છે. પત્ર લેખક લખે છે તેમ
રાજકીય ઘડતર
