________________
૨૧૩ ઉપવાસ રૂપી તપ ? ગૃહસ્થાશ્રમી માટે આત્મીયતા
ક્યાં ક્યાં જરૂરી છે મૂળે તો જાત શુદ્ધિ અને જગતશુદ્ધિ માટે જ ઉપવાસ રૂપી તપ હોઈ શકે: ગાંધીજી આવ્યા પછી જગતશુદ્ધિ માટેના તેમના ઉપવાસો કુદરતી રીતે વધુ ને વધુ આવી પડેલા જોયા. ઉપરાંત અહીં એક બીજી વાત પણ નોંધવા જેવી છે તે એ કે આખરે તો પ્રાણીમાત્રનું અધિષ્ઠાન એક છે (એ અર્થમાં અધિષ્ઠાનથી આત્મા એક ગણાય) તો પછી સામાના દોષો ઘટાડવા એ પણ આપણું અનિવાર્ય કર્તવ્ય બની રહે છે. ત્યાં આ પોતાનું અને આ પારકું એવા પણ ભેદો (શરીર જુદા હોવા છતાં) નથી રહેતા, એવી અતૂટ આત્મીયતા જામે છે. ગૃહસ્થાશ્રમી માટે આવી આત્મીયતા પ્રથમ મા-બાપ માટે પણ પછી ધર્મપતી (અર્ધાગના) સાથે અભૂતપૂર્વ પામી શકે છે. જો મોહ-મૂછ ઘટે અને વિકાર વાસના સહેજે ટળે તો જ આ અનુભવ સહજ બને. તા. 25-11-81
સંતબાલા
કાર્યકતાંની સારી બાજુ જોઈ તે વિકસાવો
પિડે પિડે જુદી બુદ્ધિ હોવાની એટલે દરેક કાર્યકર્તાની સારી બાજુ જોઈ તેને વિકસાવવાની તથા પોતાના વિચારો રજૂ કરી સંતોષ પામવો અને આત્મનિરીક્ષણ કરતા રહેવાનું.
જાપ એ એક અવ્યક્ત જગતનું મહત્ત્વનું અંગ છે. જેટલે અંશે આપણી એ પ્રશ્નમાં નિસ્પૃહ લાગણી હોય તેટલે અંશે એની અચૂક અસર થાય છે. હા, જાપ સાથે કાંઈ કાંઈ તપ-ત્યાગ જોડીએ તો એની વિદ્યુતવેગી અસર થાય. દા.ત. અમુક દિવસ લગી વિષય-વાસના પર અંકુશ અથવા, અમુક સમય લગી વાચા-મૌન વ.વ.
ડાયરીમાં સહજ ફુરણા અને સહજ પ્રેરણા ન થાય, ત્યાં લગી હવે ડાયરી ન લખાય તો તે ખેદ કરવા જેવી નહિ પણ સંતોષ લેવા જેવી બાબત ગણવી. તા. 25-11-81
સંતબાલ
શ્રી સર સંગે : વિશ્વને પંથે
